به گفته جمشیدیان با اختلال اینترنت در شرایطی که جبران اعتماد مشتریان برای شرکت‌ها دشوار است آنها ۵۰ درصد فروش خود را از دست داده‌اند.
علیرضا کشاورز جمشیدیان، دبیر سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران در یادداشتی نوشت: «براساس نظرسنجی انجام‌شده توسط نصر تهران، ۴۸ درصد شرکت‌ها اعلام کردند بیش از ۵۰ درصد کاهش فروش داشتند.»
به باور کشاورز جمشیدیان آنچه در این مدت شاهد بودیم این بود که از طریق برخی اپراتورها دسترسی به اینترنت وجود داشت و از طریق برخی دیگر مانند اپراتورهای همراه این امکان مهیا نبود. از سوی دیگر، با محدودیت‌هایی نیز از سمت ارائه‌دهندگان اینترنت بر بستر ثابت که ما به آنها می‌گوییم FCPها، مثل مخابرات، شاتل، آسیاتک و… روبه‌رو بودیم. اینکه برخی مسئولان می‌گویند که قطعی اینترنت برای آنچه اتفاق‌افتاده واژه درستی نیست، قابل فهم است.
به گفته دبیر سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران آمارهای مطرح‌شده براساس پرسش‌نامه‌ای استخراج‌شده که ۱۰۴ شرکت عضو نصر تهران از تاریخ ۷ مهر تا ۱۰ مهر پاسخ داده‌اند. در واقع اگر اعداد را رند کنیم، نصف شرکت‌های نظرسنجی ما نصف فروش خود را از دست داده‌اند.
کشاورز جمشیدیان در ادامه توضیحات خود درباره ضرر و زیان شرکت‌ها نوشت: «نکته دیگر این است که حدود نصف کسب‌وکارهای ما اعلام کردند روزانه بالای ۵۰ میلیون تومان ضرر داشته‌اند که ناشی از کاهش فروش بوده است. چیزی حدود یک‌پنجم اعلام کردند که بین ۱۰۰ میلیون تا ۵۰۰ میلیون متضرر شده‌اند.»
در ادامه توضیحات او با تأکید بر اینکه کمتر از یک‌دهم شرکت‌ها گفته‌اند روزی در حدود نیم میلیارد تومان از این محدودیت‌ها متضرر شده‌اند، نوشت: «این اعداد را در تعداد شرکت‌های این اکوسیستم ضرب کنید تا متوجه ابعاد ضرر و زیان شرکت‌ها شوید.»
این بخش از یادداشت او صرفاً بر خسارت مستقیمی که کسب‌وکارها تجربه کردند، تمرکز داشته و در بخش دیگری، کشاورز به بررسی ضرر و زیان غیرمستقیم کسب‌وکارها پرداخته است.
خسارات غیر مستقیم
دبیر نصر تهران در بخش دیگری از توضیحات خود در این یادداشت به بررسی خسارات غیرمستقیم قطعی اینترنت پرداخته و نوشت: «خسارات غیرمستقیم از جنس اعتماد عمومی ازدست‌رفته است. من نمی‌دانم اصلاً قابل جبران است یا نه و اگر جبران‌پذیر است چقدر زمان می‌برد تا اعتماد مردم ترمیم شود. سرمایه‌گذار، تولیدکننده داخلی، یک توسعه‌دهنده نرم‌افزار یا تجار از این وضع آسیب دیده‌اند.»
او در همین بخش به جذب سرمایه دشوار کسب‌وکارها اشاره کرد و نوشت: «یک صاحب کسب‌وکار را در نظر بگیرید که با بدبختی از کشورهای اطراف مثل ترکیه و دوبی جذب سرمایه کرده است. وقتی سرمایه‌گذار، حتی برای ارتباط با تولیدکننده داخلی ساده‌ترین ابزار را ندارد و نمی‌تواند ارتباط بگیرد ترس برش می‌دارد. می‌گوید محصول من بر پایه اینترنت باید فروش برود و وقتی اینترنت ایران قطع است، چطور سرمایه‌ام را به تولیدکننده ایرانی بسپارم. این موارد وجود دارد و نمی‌دانم چطور باید اندازه‌گیری شوند.»
او همچنین درباره قطعی کامل اینترنت نوشت: «بله شاید به نوعی قطعی کامل نداشته‌ایم اما وضعیت رخ‌داده، شرایطی را ایجاد کرد که کسب‌وکارها به مشکل خوردند. گرچه قطعی اینترنت به‌صورت کامل رخ نداده، اما در ساعت‌ها و مکان‌های خاصی، کاربر از طریق تلفن همراهش نمی‌تواند به اینترنت وصل شود. لذا منظور ما از آسیب‌های این چندوقته صرفاً، بر پایه قطعی کامل اینترنت نیست، بلکه منظور محدودیت است.»
کشاورز همچنین نوشت: «علاوه بر قطع و محدودشدن‌ها با فیلترشدن هم روبه‌رو شدیم. ممکن است این روزها قطعی اینترنت نداشته باشیم، اما محدودشدن از طریق فیلترینگ ایجاد شده است. به‌طور مثال پیام‌رسان واتس‌اپ و اینستاگرام که فیلتر می‌شود، امکان دسترسی به آنها از بین می‌رود. در این میان افرادی که کسب‌وکار خانگی بر بستر اینستاگرام داشتند به دلیل اینکه این اپلیکیشن‌ها فیلتر هستند، با مشکل روبه‌رو می‌شوند؛ چراکه دسترسی به آنها قطع شده است. توجه داشته باشید در اینجا اینترنت قطع نشده؛ اما دسترسی خریدار به آن محصول و تولیدکننده از بین رفته است.»
او به پلتفرم‌هایی که فیلتر نیستند اشاره کرد و نوشت: «عده‌ای می‌گویند؛ همه پلتفرم‌ها و اپلیکیشن‌ها که فیلتر نیستند؛ مثل تخفیفان، نت‌برگ و… اما فراموش نکنید که اگر بر فرض شما کاربر این مجموعه‌ها هستید و آن سرویس‌دهنده هم فیلتر نیست. بنابراین ساعاتی از روز که در منزل یا محل کار نیستید، به دلیل قطع سرویس اپراتورهای همراه، به اینترنت دسترسی ندارید، پس این محدودیت باز دسترسی شما را از بین برده است. همچنین می‌دانیم که خیلی از افرادی که از سرویس خاصی استفاده می‌کنند، لزوماً آن را به شکل اپلیکیشن روی گوشی خود ندارند و آدرس سرویس‌دهنده را نیز نمی‌دانند؛ پس سرویس مورد نظر را در گوگل سرچ می‌کنند.»
دبیر نصر تهران به مشکلاتی که به دلیل عدم دسترسی به گوگل برای کسب‌وکارها ایجاد می‌شود، اشاره کرد و نوشت: «حالا حتی اگر گوگل فیلتر نباشد و دسترسی شما به اینترنت (ترافیک بین‌الملل) قطع شود، شما نمی‌توانید آن سرویس‌دهنده را در گوگل سرچ کنید. بنابراین فروش آن سرویس‌دهنده در آن ساعت به شدت افت می‌کند. این موضوعات، منظر دیگری از محدودیت‌های اعمال‌شده هفته‌های اخیر است. آن مسئولانی که می‌فرمایند اینترنت که در این ساعات یا در این مکان قطع نیست یا فلان سرویس یا فلان پلتفرم که فیلتر نیست، باید این بعد ماجرا را هم ببینند.»
دولت و جبران زیان
کشاورز در بخش دیگری از یادداشت خود، به پیشنهادهای ارئه‌شده به دولت اشاره کرد و چنین نوشت: «همگی به یاد داریم در شورای اقتصاد زمانی که به شرکت‌ها تکلیف می‌کردند که محصولاتشان را به قیمت تکلیفی بفروشند، به آنها مابه‌التفاوت و جبران زیان می‌دادند. سازمان حمایت از تولیدکنندگان این مابه‌التفاوت را حساب می‌کرد و به تولیدکننده بازمی‌گرداند.»
او در ادامه ارائه تسهیلات را یک راهکار عنوان کرد و نوشت: «الان هم می‌شود این جبران زیان‌ها را محاسبه کرد و به تولیدکنندگان بازگرداند یا حتی تسهیلاتی داد. به‌عنوان نمونه، با توجه به آخرین مهلت تسلیم اظهارنامه‌های مالیات بر ارزش افزوده فصل تابستان که ۲۰ مهرماه است، ما مکاتبه‌ای با سازمان امور مالیاتی انجام دادیم که حداقل یک ماه به این مهلت اضافه کنند و تخفیف ۵۰ درصدی هم بدهند. این قدم صفر است و نمی‌گویم قدم اول جبران خسارات است. فقط می‌گویم دولت به اصطلاح برادری‌اش را ثابت کند.»
