امسال بازار خودرو روزهای پرالتهابی را پشت سر گذاشته است. آشفتگی‌های قیمت خودرو در پی تغییرات نجومی قیمت ارز، پاندمی کرونا، رکود اقتصادی و عواملی از این قبیل دست‌به‌دست هم دادند تا شاهد روند قیمتی صعودی در بازار آزاد خودرو باشیم؛ تاجایی‌که قیمت برخی خودرو‌ها به دو برابر قیمت کارخانه رسید که نتیجه‌ای جز نارضایتی مشتریان و خوابی عمیق در بازار خودرو نداشت. شکاف قیمت غیرمنطقی بین قیمت کارخانه و بازار آزاد خودرو، علاوه‌بر دلالان، پای مصرف‌کنندگان عادی را نیز، از ترس از دست ‌رفتن سرمایه‌شان به سمت احتکار خودرو باز کرد. حتی برخی افراد تنها به‌نیت فروختن خودرو با قیمت بیشتر در بازار آزاد در قرعه‌کشی‌های شرکت‌های خودروسازی شرکت می‌کردند. در این مقاله به بررسی ۳ مانع مهم برای کاهش قیمت خودرو در بازار، باوجود افزایش میزان تولید، می‌پردازیم. جدول قیمت ۹ اسفند خودروهای ایران خودرو و سایپا نیز در انتهای مقاله موجود است.

( قیمت روز تمام خودروها را به‌صورت لحظه‌ای با نصب اپلیکیشن همراه مکانیک ببینید. )

وجود تفاوت فاحش بین قیمت کارخانه و بازار در پی قیمت‌گذاری نامناسب شورای رقابت، سود اصلی بازار خودرو را به جیب واسطه‌‌ها و دلالان سرازیر کرده و برای شرکت‌های خودروسازی نیز جز افزایش هزینه‌ها و زیان انباشته، نتیجه‌ دیگری نداشته است. بنابر آمارهای منتشرشده از سوی وزارت صمت، بیش از ۸۱۴ هزار دستگاه انواع خودرو، طی ۱۰ ماهه ابتدای امسال توسط شرکت‌های خودروسازی تولید شده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، رشدی ۲۱ درصدی داشته است؛ اما نکته قابل‌تأمل اینجاست که علی‌رغم این آمار و اعداد مثبت، بازهم قیمت خودرو بعد از یک دوره تقریباً کوتاه کاهشی، دوباره جانب صعود را در پیش گرفته و معلوم نیست سر رشته این کلاف نامعلوم قیمت‌گذاری خودرو درنهایت به کجا ختم می‌شود.

۱- عدم شفافیت در قیمت‌گذاری

در ابتدای پاییز امسال مطابق روال قبل، تعیین قیمت خودروهای پرتیراژ بازهم به شورای رقابت سپرد شد. فرمول جدید قیمت‌گذاری درحالی‌که بهمن به نیمه نرسیده بود، قیمت جدید ۱۸ خودرو را مشخص کرد. خبر این افزایش قیمت، شوک بزرگی به بازار وارد کرد و انتقاداتی از سوی سازمان بازرسی کل کشور را هم در پی داشت. درنهایت این‌که علیرغم رسیدن این طرح به مرحله اجرا، خبر جدیدی مبنی بر عدم افزایش قیمت خودرو تا پایان سال جاری، همه‌چیز را به حالت کما‌فی‌سابق برگرداند! تمامی این خبر‌ها مهر تأییدی بر بلاتکلیفی بازار بود و پیامی جز عدم تأثیرگذاری تنها متولی قیمت‌گذاری خودرو در بازار کشور نداشت.

۲- انتظار نامعقول کاهش قیمت‌ها، باوجود افزایش هزینه‌ها

بر اساس گزارش‌های مالی، میزان زیان مالی سه شرکت خودروسازی بزرگ کشور درمجموع چیزی معادل ۱۲ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان است که به‌معنی عبور مجموع زیان انباشته آن‌ها در پایان ۹ ماه از مرز ۴۳ هزار میلیارد تومان است؛ و البته تردیدی نیست که تا پایان سال، این رقم بازهم افزایش پیدا خواهد کرد. بر اساس این اعداد ارقام با فرض رسیدن خودرو تولید شده به مصرف‌کننده واقعی، چرخه سودآوری تکمیل نخواهد شد چراکه، حجم بالای میزان ضرر و زیان خودروسازان جایی برای ارزش نقدینگی باقی نگذاشته است. از سویی جلوگیری از افزایش قیمت خودرو هم‌سو با تورم، مانع از بالانس درآمد شرکت‌های خودرو‌سازی به‌موازات شرایط روز اقتصادی شده است که درنهایت منجر به افزایش افسارگسیخته قیمت خودروها شده است.

۳- عدم کنترل تقاضاهای سوداگرایانه و حضور پر‌رنگ واسطه‌ها

آنچه واضح و مسلم است، تلاش مسئولین برای قطع دست واسطه‌ها از بازار خودرو عملاً بی‌نتیجه بوده است و بر طبق آمار در ۱۰ ماه ابتدایی سال، اختلاف قیمت کارخانه و بازار انواع خودرو، چیزی بیش از ۵۹ هزار میلیارد تومان را روانه جیب دلالان کرده است. بر طبق این آمار، درآمد واسطه‌ها به میزان دو برابر کل زیان خودروسازان و حتی فراتر از آن بوده است که این امر در عمل چیزی فراتر از تعداد اندک خودروهای خریده شده توسط افراد عادی به امید گران‌تر فروختن بوده است. فرایند عجیب قرعه‌کشی خودرو و تفاوت فاحش قیمت خودرو از درب کارخانه تا بازار، دلیل اصلی حضور واسطه‌ها و جریانی مافیایی است که مانع از کاهش قیمت خودرو علی‌رغم افزایش تولیدات می‌شود.

حال راه حل چیست؟!

شرایط و عوامل مختلفی برجهت دهی قیمت خودرو‌ها در بازار تأثیرگذار است که تمرکز روی یکی از آن‌ها به‌تنهایی برای باز کردن کلاف سردرگم بازار خودرو کافی نیست. افزایش تولید درصورتی‌که افزایش قیمت منطقی به‌موازات تورم را در پی نداشته باشد، کمکی به بازار خودرو نخواهد کرد. از سوی دیگر اصلاح قیمت‌ها نیز بدون سیستم فروش و پیش‌فروش عاری از رانت هم البته که راه به‌جایی نخواهد برد.

همراه مکانیک برای اطلاع از قیمت لحظه‌ای انواع خودروها، یک ابزار رایگان در https://www.hamrah-mechanic.com/carprice/ طراحی کرده که تنها با ورود مدل و سال ساخت خودرو، قیمت روز آن و نمودار تغییرات قیمتی آن خودرو را نمایش می‌دهد. امکان تعیین قیمت دقیق باتوجه به نقاط رنگ‌شدگی، تعویض‌شدگی و کیلومتر کارکرد نیز از طریق این ابزار فراهم هست.

در ادامه جدول قیمت روز خودروهای محبوب داخلی را در تاریخ ۹ اسفند ۹۹ که با کمک ابزار همراه مکانیک استخراج شده را با هم می‌بینیم: