تحریریه 
حدود اوایل سال گذشته میلادی، «متیو پرینس» (Matthew Prince)، مدیرعامل شرکت «کلادفلر» (Cloudflare) که زیرساخت امنیتی حدود یک‌پنجم وب را فراهم می‌کند، تماس‌های نگران‌کننده‌ای از سوی مدیران شرکت‌های رسانه‌ای بزرگ دریافت کرد. آن‌ها از یک تهدید آنلاین جدید و جدی می‌گفتند. پرینس تصور می‌کرد این تهدید از سوی کره شمالی باشد، اما پاسخ آن‌ها غافلگیرکننده بود: «نه. تهدید جدید هوش مصنوعی است.»
این مدیران، نشانه‌های اولیه روندی را مشاهده کرده بودند که امروز به واقعیتی انکارناپذیر تبدیل شده است: هوش مصنوعی در حال دگرگون کردن شیوه تعامل کاربران با اینترنت است. کاربران به جای استفاده از موتورهای جستجوی سنتی، پرسش‌های خود را از چت‌بات‌ها می‌پرسند و به جای دریافت لینک، پاسخ‌های مستقیم و خلاصه‌شده دریافت می‌کنند. نتیجه این تغییر، کاهش شدید ترافیک برای ناشران محتوا، از خبرگزاری‌ها و انجمن‌های آنلاین گرفته تا وب‌سایت‌های مرجعی مانند ویکی‌پدیا است.
با تغییر نحوه جستجوی کاربران، معامله اقتصادی در قلب اینترنت نیز در حال فروپاشی است. ترافیک انسانی برای دهه‌ها از طریق تبلیغات آنلاین به درآمد تبدیل می‌شد، اما اکنون این ترافیک در حال خشک شدن است. تولیدکنندگان محتوا به شدت در تلاش‌اند تا راه‌های جدیدی برای وادار کردن شرکت‌های هوش مصنوعی به پرداخت هزینه برای اطلاعات پیدا کنند. اگر آن‌ها در این مسیر موفق نشوند، وب باز ممکن است به چیزی کاملاً متفاوت تبدیل شود.
کاهش ترافیک وب‌سایت‌ها؛ اولین قربانی هوش مصنوعی
از زمان راه‌اندازی «چت‌جی‌پی‌تی» (ChatGPT) در اواخر سال ۲۰۲۲، مردم روش جدیدی را برای جستجوی اطلاعات پذیرفته‌اند. شرکت «اوپن‌ای‌آی» (OpenAI)، سازنده این چت‌بات، می‌گوید حدود ۸۰۰ میلیون نفر از آن استفاده می‌کنند. همزمان، «گوگل» که حدود ۹۰ درصد از بازار جستجوی سنتی در آمریکا را در اختیار دارد، برای عقب نماندن از رقابت، ویژگی‌های هوش مصنوعی را به موتور جستجوی خود اضافه کرده است. این شرکت با ارایه قابلیت‌هایی مانند «نمای کلی هوش مصنوعی» (AI Overviews) به کاربران وعده می‌دهد که «اجازه دهید گوگل برای شما گوگل کند.»
اما وقتی گوگل به جای کاربر جستجو می‌کند، دیگر بازدیدکننده‌ای به وب‌سایت‌های منبع اطلاعات مراجعه نمی‌کند. شرکت «سیمیلاروب» (Similarweb) که ترافیک بیش از ۱۰۰ میلیون دامنه را اندازه‌گیری می‌کند، تخمین می‌زند که سهم ترافیک جهانی از موتورهای جستجو در یک سال منتهی به ژوئن، حدود ۵ درصد کاهش یافته است. «نیل ووگل» (Neil Vogel)، رئیس «دات‌دش مردیت» (Dotdash Meredith)، که مالک رسانه‌هایی مانند People و Food & Wine است، می‌گوید: «آن‌ها در حال سرقت محتوای ما برای رقابت با خود ما هستند.» سه سال پیش، بیش از ۶۰ درصد ترافیک این وب‌سایت‌ها از گوگل می‌آمد، اما اکنون این رقم به حدود ۳۰ درصد رسیده است.
از شکایت تا مذاکره؛ تلاش ناشران برای بقا
«پراشانت چاندراسکار» (Prashanth Chandrasekar)، مدیرعامل «استک اورفلو» (Stack Overflow)، یک انجمن آنلاین محبوب برای برنامه‌نویسان، می‌گوید: «هوش مصنوعی اساساً در حال خفه کردن ترافیک اکثر سایت‌های محتوایی است.» با کاهش بازدیدکنندگان، پرسش‌های کمتری نیز در این پلتفرم مطرح می‌شود.
برای حفظ جریان ترافیک و درآمد، بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ محتوا به مذاکره برای قراردادهای صدور مجوز با شرکت‌های هوش مصنوعی روی آورده‌اند که با تهدیدهای قانونی همراه است. برای مثال، «نیوز کورپ» (News Corp)، مالک وال استریت ژورنال، با OpenAI قرارداد بسته و همزمان از یک موتور پاسخ‌دهی هوش مصنوعی دیگر به نام «پرپلکسیتی» (Perplexity) شکایت کرده است. با این حال، این رویکرد محدودیت‌هایی دارد، زیرا دادگاه‌ها تاکنون تمایل بیشتری به حمایت از شرکت‌های هوش مصنوعی نشان داده‌اند.
آیا مدل‌های جدید کسب‌وکار می‌توانند وب را نجات دهند؟
مشکل بزرگ‌تر این است که صدها میلیون وب‌سایت کوچک در اینترنت، توانایی مذاکره یا شکایت از غول‌های فناوری را ندارند. در این میان، برخی استارتاپ‌ها در حال ارایه راه‌حل‌های نوآورانه هستند. شرکت «تول‌بیت» (Tollbit) سیستمی شبیه به «دیوار پرداخت» (Paywall) برای ربات‌ها ایجاد کرده که به سایت‌ها اجازه می‌دهد برای خزنده‌های هوش مصنوعی هزینه‌ای تعیین کنند.
استارتاپ دیگری به نام «پروراتا» (ProRata) پیشنهاد می‌کند که درآمد حاصل از تبلیغات در کنار پاسخ‌های هوش مصنوعی، باید متناسب با سهم محتوای هر وب‌سایت در تولید آن پاسخ، بین ناشران توزیع شود. از سوی دیگر، خود ناشران نیز در حال بازنگری در مدل‌های کسب‌وکار خود هستند و با استفاده از خبرنامه‌ها، اپلیکیشن‌ها و محتوای ویدیویی تلاش می‌کنند تا وابستگی خود به ترافیک جستجو را کاهش دهند.
با وجود تمام این چالش‌ها، برخی معتقدند که وب در حال مرگ نیست، بلکه در یک «لحظه توسعه فوق‌العاده» قرار دارد. گوگل ادعا می‌کند که هوش مصنوعی به کاربران اجازه می‌دهد تا پرسش‌های جدیدی مطرح کنند و موتورهای پاسخ‌دهی، منابع متنوع‌تری را نسبت به انسان‌ها بررسی می‌کنند. با این حال، یک چیز روشن است: اگر وب بخواهد به شکل کنونی خود باقی بماند، سایت‌ها باید راه‌های جدیدی برای کسب درآمد پیدا کنند.
