«آلیس ژانگ» (Alice Zhang)، مارکتر ۲۹ ساله در شهر گوانگژو در جنوب چین، امسال در جریان فستیوال و کمپین خرید آنلاین «روز مجردها» (Singles’ Day)، تنها نیمی از مبلغ سال گذشته خود را خرج کرده است. او پس از کاهش ۲۰ درصدی حقوقش، به گزینههای ارزانتر روی آورده و خرید کفش نو را به کلی کنار گذاشته است.
به گفته تحلیلگران، این یک روند معمول در کمپین تخفیفی گسترده امسال است؛ رویدادی که معادل چینی «جمعه سیاه» (Black Friday) غرب محسوب میشود. این فستیوال اولین بار توسط «علیبابا» در سال ۲۰۰۹ به عنوان یک رویداد یک روزه در ۱۱ نوامبر (معروف به «یازدهِ یازده» یا Double 11، نمادی از افراد مجرد) آغاز شد.
ژانگ که امسال حدود ۳۰۰۰ یوان (۴۲۱ دلار) خرج کرده، میگوید: «تلاشی آگاهانه برای کاهش هزینهها داشتهام.»
میزان هزینهکرد در روز مجردها توسط ناظران و اقتصاددانان به عنوان شاخصی برای اقتصاد کلان چین به دقت زیر نظر گرفته میشود. امسال، دوره فروش از ۹ اکتبر آغاز شد که چندین روز زودتر از سال ۲۰۲۴ بود و این هفته به پایان میرسد.
شرکت چینی ارایهدهنده دادههای خردهفروشی «ساینتون» (Syntun) اعلام کرد که تا ۳۱ اکتبر، مجموع ارزش ناخالص فروش روز مجردها از ۱ تریلیون یوان (۱۴۰ میلیارد دلار) فراتر رفته است. این شرکت در سال ۲۰۲۴ تخمین زده بود که فروش با رشد سالانه ۲۶ درصدی به ۱.۴۴ تریلیون یوان رسیده بود.
هنوز مشخص نیست که آیا اشتها برای خرج کردن پس از همهگیری و رکود طولانیمدت در بازار املاک، در حال بهبودی است یا خیر. تقویت تقاضای داخلی، مانند هزینههای مصرفکننده و سرمایهگذاری تجاری، اولویت اصلی حزب حاکم کمونیست است.
کاهش اعتماد مصرفکننده؛ تمرکز بر «ضروریات»
اقتصاددانان و تحلیلگران میگویند که هزینهکرد برای اقلام گرانقیمت همچنان پایین است، زیرا خریداران «ارزشمحور» بر روی کالاهای ضروری و مقرونبهصرفهتر تمرکز کردهاند.
«لین سانگ»، اقتصاددان ارشد چین در «آیانجی بانک» (ING Bank)، میگوید: «اعتماد در میان خانوارها همچنان بسیار پایین است.»
«شان رین»، مدیرعامل «گروه تحقیقات بازار چین» (China Market Research Group)، معتقد است که شروع زودهنگام فستیوال امسال، تا حدی بازتاب تمایل خردهفروشان آنلاین (به عنوان برگزارکنندگان اصلی) برای جبران ضعف در اقتصاد مصرفی است.
او گفت: «این تلاشی از سوی بازیگران بزرگ تجارت الکترونیک چین مانند علیبابا و «جیدیداتکام» (JD.com) برای گرم کردن بازار است، اما کار آسانی نخواهد بود.»
«یالینگ جیانگ»، تحلیلگر مستقل مصرفکننده چینی، با اشاره به اینکه امسال «خستگی مصرفکننده» قویتری را مشاهده کرده، گفت: «بسیاری از مردم شکایت دارند که تخفیفها (امسال) چندان قوی نیستند.»
بسیاری از مصرفکنندگان چینی در مورد خریدهای بزرگ تردید دارند. ژانگ شیجون، کارمند ۴۵ ساله یک موسسه آموزشی در پکن، میگوید: «به جز لوازم ضروری روزمره، نیازی به خرید اقلام بزرگ ندارم. البته باید برای خانوادهام لباس بخرم، چون زمستان در راه است.»
خستگی از تخفیف و جستجو برای کالای «مقرونبهصرفه»
«سونیا سانگ»، فعال رسانهای مستقل در گوانگژو، جزو کسانی است که گمان میکند خردهفروشان قیمتها را قبل از تخفیف بالا میبرند تا تخفیفها را اغراقآمیز جلوه دهند.
او اکنون زمان بسیار بیشتری را صرف تحقیق در مورد معاملات به ظاهر ارزان میکند و پلتفرمهای پخش زنده مانند «دویین» (Douyin) و «شیائوهونگشو» (Xiaohongshu) را تماشا میکند تا قیمتها را با سایر پلتفرمهای تجارت الکترونیک مانند «تائوبائو» (Taobao) یا جیدیداتکام مقایسه کند. سانگ میگوید: «حالا فقط ارزانترین یا مقرونبهصرفهترین را میخرم.»
عامل دیگری که جذابیت تخفیفهای روز مجردها را کاهش داده، پرداخت یارانه دولتی به افرادی است که لوازم خانگی و وسایل نقلیه قدیمی خود را با نو تعویض میکنند. لین سانگ از آیانجی بانک میگوید: «منطق ساده است. اگر اوایل سال یک ماشین لباسشویی جدید با تخفیف خریده باشید، تخفیفهای بیشتر، هر چقدر هم که زیاد باشند، بعید است شما را به خرید مجدد ترغیب کنند.»
نگاه غولهای چینی به بازارهای جهانی
همانطور که در مورد بسیاری از صنایع دیگر در چین صادق است، غولهای تجارت الکترونیک به دنبال گسترش فروش آنلاین در کشورهای دیگر هستند. شرکت مشاوره «بین اند کمپانی» (Bain & Company) در گزارشی در ماه گذشته اعلام کرد که تائوبائو (متعلق به علیبابا) پروموشنهای همزمان روز مجردها را در ۲۰ کشور اجرا میکند که «توسعهای قابل توجه» در تلاشهای فروش فرامرزی قبلی است.
اکنون که ایالات متحده معافیت تعرفهای «ناچیز» (de minimis) خود را برای محمولههای کوچک پایان داده (که به فروش خردهفروشانی مانند «شین» (Shein) و «تمو» (Temu) آسیب زده)، شرکتهای چینی بیشتر بر بازارهای آسیای جنوب شرقی مانند تایلند، ویتنام و فیلیپین تمرکز کردهاند.
«جیکوب کوک»، مدیرعامل شرکت مشاوره «دبلیوپیآیسی» (WPIC Marketing + Technologies)، میگوید برای کسانی که توانایی و تمایل به ولخرجی دارند، اقلام «حال خوب کن» مانند محصولات زیبایی و مرتبط با سلامت، احتمالاً امسال عملکرد بهتری خواهند داشت.
گائو لیانگ، که در یک باشگاه تناسب اندام و شنا در پکن کار میکند، قبلاً سالانه بین ۳ تا ۵ هزار یوان در روز مجردها برای غذا، لباس و سایر اقلام هزینه میکرد. اما امسال شاهد کاهش ۲۰ درصدی درآمد خود بوده است.
گائو گفت: «کسبوکار ما در این سالها خوب نبوده، چون مشتریان کمتری داشتهایم و شاید آنها هم هزینههای خود را برای تناسب اندام و شنا کاهش دادهاند.» او میگوید اگر تخفیف خوبی پیدا کند، ممکن است لباس و کفش مورد نیازش را بخرد. «فکر نمیکنم امسال آنقدر خرج کنم. با توجه به درآمد ناپایدارم، نیازی به انبار کردن وسایل ندارم.»