اگر تردیدی در مورد نقش محوری دیتاسنترها در اقتصاد جهانی وجود داشت، گزارش جدید «آژانس بینالمللی انرژی» (IEA) همه تردیدها را برطرف میکند. این آژانس اعلام کرد که جهان در سال جاری میلادی ۵۸۰ میلیارد دلار برای مراکز داده هزینه خواهد کرد؛ رقمی که ۴۰ میلیارد دلار بیشتر از سرمایهگذاری روی اکتشاف منابع نفتی جدید است.
آژانس در این گزارش تأکید کرد: «این مقایسه، نشانگر گویایی از ماهیت در حال تغییر اقتصادهای مدرن و بهشدت دیجیتالیشده امروزی است.»
رشد ۵ برابری مصرف برق دیتاسنترهای هوش مصنوعی
انتظار میرود مصرف برق دیتاسنترهای مبتنی بر هوش مصنوعی تا پایان این دهه پنج برابر شود. این رشد به تنهایی، کل مصرف برق تمام دیتاسنترهای امروزی (مبتنی بر AI و سنتی) را دو برابر خواهد کرد. البته دیتاسنترهای سنتی نیز انرژی بیشتری مصرف خواهند کرد، هرچند افزایش مصرف آنها به این شدت نخواهد بود.
به گفته IEA، نیمی از این تقاضای فزاینده در ایالات متحده رخ خواهد داد و بخش عمده باقیمانده در اروپا و چین متمرکز خواهد بود.
چالشهای زیرساختی: از صف اتصال تا کمبود ترانسفورماتور
آژانس بینالمللی انرژی اشاره میکند که بیشتر دیتاسنترهای جدید در نزدیکی شهرهای بزرگ با جمعیت بیش از یک میلیون نفر توسعه مییابند. نیمی از مراکزی که در صف ساخت قرار دارند، حداقل ۲۰۰ مگاوات ظرفیت دارند و اکثر آنها در نزدیکی سایر دیتاسنترها ساخته میشوند.
IEA در گزارش خود هشدار داد: «این ساختوساز سریع دیتاسنترها، بهویژه بهصورت خوشهای و در اطراف مناطق شهری، چالشهایی را به همراه دارد. تراکم شبکه برق و صفهای اتصال در بسیاری از مناطق در حال افزایش است و این صفها برای دیتاسنترهای جدید اغلب طولانی هستند.»
برای مثال، در برخی بازارها مانند ویرجینیای شمالی، انتظار برای اتصال به شبکه ممکن است تا یک دهه طول بکشد. در اروپا، شهر دوبلین درخواستهای اتصال جدید را تا سال ۲۰۲۸ به طور کامل متوقف کرده است.
زنجیره تأمین شبکه برق، نقطه فشار دیگری محسوب میشود. کمبود کابلها، مواد معدنی حیاتی، توربینهای گازی و ترانسفورماتورها، ارتقای شبکه را به تأخیر انداخته است.
برخی شرکتها، مانند «امپرسند» (Amperesand) و «هرون پاور» (Heron Power)، در حال کار بر روی ترانسفورماتورهای حالت جامد هستند. این فناوری جدید میتواند یک ارتقای قابل توجه نسبت به فناوری صد ساله فعلی باشد که بخشهایی از شبکه را مدیریت میکند. اما اولین استقرار این فناوریها حداقل یک یا دو سال آینده انجام میشود و افزایش تولید آنها زمانبر خواهد بود.
انرژیهای تجدیدپذیر، منبع اصلی دیتاسنترها تا ۲۰۳۵
آژانس بینالمللی انرژی انتظار دارد که انرژیهای تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۵، بخش عمدهای از برق مورد نیاز دیتاسنترهای جدید را تأمین کنند؛ چه کشورها سیاستهای فعلی خود را حفظ کنند و چه تهاجمیتر به دنبال کاهش انتشار گازهای گلخانهای باشند. انرژی خورشیدی که در سالهای اخیر هزینه آن به طور قابل توجهی کاهش یافته، به گزینه محبوب توسعهدهندگان تبدیل شده است.
طی دهه آینده، حدود ۴۰۰ تراوات-ساعت برق دیتاسنترها از منابع تجدیدپذیر و حدود ۲۲۰ تراوات-ساعت از گاز طبیعی تأمین خواهد شد. IEA همچنین پیشبینی میکند که اگر نیروگاههای هستهای ماژولار کوچک به وعدههای خود عمل کنند، ۱۹۰ تراوات-ساعت برق برای دیتاسنترها تأمین خواهند کرد.