چهارشنبه بیست‌وچهارم اردیبهشت ماه ۱۴۰۴ شورای رقابت با صدور رایی، شرکت «اسنپ‌پی» را به دلیل آنچه «رویه‌های ضدرقابتی و انحصارطلبانه» خوانده شده، محکوم کرد. این رای که پس از شکایت شرکت‌های «ازکی‌وام» و «دیجیپی» صادر شد، با واکنش‌های متفاوتی از سوی طرفین همراه بود.
تیم حقوقی دیجیپی در اطلاعیه‌ای که امروز در اختیار رسانه‌ها قرار داد، با اشاره به رای شورای رقابت مبنی بر محکومیت رویه‌های انحصاری اسنپ‌پی در قراردادها با پذیرندگان، جوابیه اسنپ‌پی به این حکم را استدلالی مخدوش برای توجیه انحصار توصیف کرد.
شرکت اسنپ‌پی در بیانیه دو روز پیش خود ضمن احترام به رای شورای رقابت، اعلام کرد که از حق قانونی خود برای تجدیدنظرخواهی استفاده خواهد کرد. اسنپ‌پی معتقد است رای صادره با واقعیت‌های بازار خدمات خرید اعتباری همخوانی ندارد.
تیم حقوقی دیجیپی در اطلاعیه خود مدعی شده است: «اسنپ‌پی تلاش کرده است با ارائه برخی اطلاعات نادرست و تفسیرهای ناقص، خود را خارج از شمول قواعد رقابت جلوه دهد.»
متن بیانیه تیم حقوقی دیجیپی به شرح زیر است:
صفحه اختصاصی فروشگاه‌ها؛ استدلالی مخدوش برای توجیه انحصار
در اطلاعیه دیجیپی آمده است: «اسنپ‌پی مدعی شده است که صفحه اختصاصی فروشگاه‌ها بستری برای حضور رقبا فراهم می‌کند. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که در عمل هیچگونه دسترسی واقعی و برابر برای سایر شرکت‌های رقیب در این فضا وجود ندارد. فروشگاه‌هایی که تحت قرارداد انحصاری با اسنپ‌پی هستند، با رفع موانع انحصاری، امکان بهره‌مندی از خدمات سایر رقبا را در قالب درگاه مستقل و اطلاعات کاربران خود خواهند داشت. بنابراین این استدلال، فاقد وجاهت حقوقی و عملی است و نمی‌تواند ماهیت ضدرقابتی شروط قرارداد را تغییر دهد.»
۲۰۰۰ فروشگاه یا ۲۰۰۰ برند؟ بازی با واژه‌ها برای کوچک‌نمایی
دیجیپی در ادامه بیان کرده است: «در بیانیه اسنپ‌پی عنوان شده که این شرکت تنها با “۲۰۰۰ فروشگاه” قرارداد دارد و لذا موقعیت مسلط در بازار ندارد. این در حالی است که عدد صحیح مربوط به ۲۰۰۰ برند است که برخی از آنها به تنهایی صدها فروشگاه دارند. این برندها سهم قابل‌توجهی از تراکنش‌های آنلاین و حضوری کشور را در اختیار دارند و گردش مالی آنها در مقایسه با سهم کل بازار، موقعیت مسلط اسنپ‌پی را به‌خوبی نشان می‌دهد. در حقوق رقابت، “قدرت بازار” بر اساس تاثیر واقعی بر ساختار بازار و توان محدودسازی رقابت سنجیده می‌شود، نه صرفا تعداد قراردادها.»
موقعیت مسلط صرفا با اعداد تعیین نمی‌شود
تیم حقوقی دیجیپی در ادامه استدلال‌های حقوقی در رابطه با رای شورای رقابت تاکید کرده است: «بر اساس مفاد قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ و رویه‌های بین‌المللی حقوق رقابت، موقعیت مسلط زمانی تحقق می‌یابد که یک بنگاه توانایی اثرگذاری یک‌جانبه بر شرایط بازار را داشته باشد. این توانایی می‌تواند ناشی از سهم بازار، موقعیت استراتژیک در زنجیره ارزش، تعداد کاربران، نفوذ در نقاط کلیدی بازار باشد. رفتارهای تجاری اسنپ‌پی و نوع قراردادهای منعقده با برندهای بزرگ، مصداق بارز این تسلط عملی است.»
فروش بالا و شرکای کلیدی = قدرت بازار قابل‌مداخله
در ادامه اطلاعیه دیجیپی آمده است: «در بازارهای پلتفرمی و مالی، تمرکز بر روی تعداد قراردادها بدون در نظر گرفتن حجم فروش و اهمیت شرکای تجاری، گمراه‌کننده است. وقتی عمده تراکنش‌های مالی از طریق شرکای کلیدی خاص (برندهای بزرگ) انجام می‌شود، کنترل بر این نقاط، به‌معنای در اختیار گرفتن قدرت بازار و قابلیت محدودسازی رقابت است.
ادعاهای مطرح‌شده در بیانیه اسنپ‌پی نه‌تنها نمی‌تواند اصل موضوع تخلف را توجیه کند، بلکه نشان‌دهنده تلاش برای پوشاندن واقعیت‌های آشکار بازار است. رای شورای رقابت بر مبنای تحلیل دقیق از اثر ضدرقابتی شروط قراردادی و بررسی واقعی ساختار بازار صادر شده و جایگاه حقوقی مستحکمی دارد.»
شروط انحصاری اسنپ‌پی در قراردادها
شروط مورد اشاره شورای رقابت، محدودیت‌هایی مبنی بر ممنوعیت خروج از قراردادهای خاص، ممانعت از همکاری با سایر رقبا و تعیین جریمه‌ها و ضمانت‌های اجرایی در صورت عدم رعایت این شروط بوده که در قراردادهای اسنپ‌پی با پذیرندگان (فروشگاه‌های آنلاین و حضوری) قرار داشته است.
شورای رقابت اعلام کرده، با وجود آنکه در قراردادهای اسنپ‌پی از عبارات اجبارکننده استفاده نشده، اما بندهای قرارداد به نحوی تعریف شده‌اند که مانع از همکاری پذیرنده با دیگر رقبا می‌شوند و امکان خارج شدن از قرارداد با اسنپ‌پی را نمی‌دهند.
بنابر اعلام دیجیپی، این رای که ناظر بر رقابت در بازار اعتبارات کوتاه مدت چندقسطه یا (BNPL) است، پس از برگزاری جلسات متعدد کارشناسی با حضور طرفین و کارشناسان مستقل مرکز ملی رقابت صادر شده است.
با رای شورای رقابت مبنی بر حذف بندهای ضدرقابتی از قراردادهای اسنپ‌پی، فروشگاه‌ها امکان انعقاد همزمان قرارداد فروش اعتباری با چندین شرکت لندتک را خواهند داشت و کاربران بیشتری امکان استفاده از اعتبار قسطی خرید کالا و خدمات از فروشگاه‌های متعدد را پیدا می‌کنند.
دیجیپی به عنوان یکی از بازیگران اصلی حوزه لندتک در ایران بعد از صدور این رای در لینکدین خود نوشت: «همواره از رقابت سالم و شفافیت در بازار و حفظ منافع پذیرندگان حمایت می‌کنیم.»
