پس از ماه‌ها پیگیری تخصصی، رایزنی‌های مستمر و طرح دغدغه‌های کسب‌وکارهای نوآور در حوزه سلامت، در جلسه اخیر هیات مقررات‌زدایی که در تاریخ ۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ برگزار شد، مصوبه‌ای کلیدی به تصویب رسید که بر اساس آن پلتفرم‌های ارائه‌دهنده خدمات آزمایش در محل می‌توانند مجوز فعالیت خود را از اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی دریافت کنند و به‌صورت رسمی به فعالیت خود ادامه دهند.
این مصوبه نقطه عطفی در مسیر توسعه زیست‌بوم سلامت دیجیتال در کشور است. تاکنون خلا قانونی در زمینه فعالیت این پلتفرم‌ها، بارها باعث ایجاد موانعی از سوی برخی نهادها از جمله سازمان تامین اجتماعی شده بود. اکنون با تعیین مرجع صدور مجوز، جایگاه حقوقی این پلتفرم‌ها تثبیت شده و امکان برخورد قانونی با هرگونه مانع‌تراشی فراهم آمده است. با توجه به این که در جلسات مشترک با محوریت معاونت علمی نهاد ریاست جمهوری و وزارت کار، حل چالش ایجاد شده برای پلتفرم‌های آزمایش در محل توسط تامین اجتماعی منوط به تعیین تکلیف این مجوز شده بود، انتظار می‌رود به‌زودی شاهد برطرف شدن این مشکل باشیم.
در چارچوب مصوبه اخیر، صدور مجوز فعالیت این پلتفرم‌ها از طریق اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی امکان‌پذیر است. به گفته رضا الفت‌نسب، رئیس این اتحادیه، روند ثبت این مجوز در سامانه ملی مجوزها به‌زودی آغاز می‌شود. بر اساس این مصوبه، پلتفرم‌ها به عنوان واسطه میان کاربر و آزمایشگاه تعریف شده‌اند و مسئولیت‌های تخصصی همچنان بر عهده آزمایشگاه و نهاد ناظر آن یعنی وزارت بهداشت خواهد بود. پیش از این نیز وزارت بهداشت در کمیته های فنی، اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی را مرجع صدور این مجوز اعلام کرده بود.
این تصمیم علاوه بر تسهیل دسترسی مردم به خدمات آزمایشگاهی در محل، گامی مهم در مسیر قانونمندسازی فعالیت استارتاپ‌ها و کاهش تعارضات با نهادهای حاکمیتی است. مسیری که در چند ماه گذشته طی شد نشان داد که با گفتگو، پیگیری فنی و مشارکت فعال نهادهای مسئول، می‌توان زمینه توسعه فناوری‌های سلامت‌محور را بدون نادیده گرفتن دغدغه‌های نظارتی و صنفی فراهم کرد.
مهدی خدادادی، رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال نصر و مدیرعامل دکترساینا در این خصوص توضیح داد:
«از سال گذشته که مشکلات پلتفرم‌های سلامت دیجیتال در حوزه خدمات آزمایش در محل با چالش تامین اجتماعی آغاز شد، با فراز و نشیب‌های فراوانی روبه‌رو بودیم. به هر حال حوزه سلامت دیجیتال در ایران بسیار نوپا است و هر کدام از این چالش‌ها می‌تواند اتفاقات بدی را برای این حوزه رقم بزند. ما از سال گذشته پیگیری‌های خود را از دستگاه‌های مختلف از جمله معاونت حقوقی و علمی نهاد ریاست جمهوری، مرکز ملی فضای مجازی، وزارت بهداشت، وزارت اقتصاد و سایر نهادهای مرتبط آغاز کردیم و در تلاش بودیم تا یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایی که وجود داشت را برطرف کنیم. البته این دغدغه از دیدگاه ما وجه قانونی نداشت چرا که بر اساس قانون، زمانی که برای یک کسب‌وکار مجوزی بر روی درگاه ملی مجوزها قرار نگرفته باشد، منعی برای فعالیت آن وجود ندارد. اما متاسفانه مجموعه‌هایی که با آنها چالش داشتیم به اخذ این مجوز تاکید داشتند. ما از ماه‌های گذشته مذاکرات مثبتی را با مرکز ملی بهبود فضای کسب‌وکار آغاز کردیم. جلسات بسیار خوبی در کمیته فنی برگزار شد که نمایندگان وزارت بهداشت نیز در جلسه حضور داشتند و در نهایت با استعلاماتی که از معاونت حقوقی گرفته شد، پس از پیگیری‌های فراوان موفق شدیم مجوزی را در این حوزه نهایی کنیم که تاییدمحور و ثبت‌محور باشد. استانداردهای این مجوز توسط وزارت بهداشت و اداره کل آزمایشگاه‌‌های مرجع تعیین شد و شرایط عمومی آن هم ذیل مجوز صنفی و پروانه اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی قرار گرفت. کسب‌وکارها می‌توانند این مجوز را تا چند روز آینده دریافت کنند. امیدواریم که این پیگیری‌های صنفی بتواند به همه عزیزان کمک کند تا بتوانند شرایط بهتری را برای کسب‌وکار خود فراهم کنند. ما در سازمان نصر کاملا این آمادگی را داریم تا مشکلات حوزه سلامت دیجیتال پیگیری کنیم. امیدواریم روزی بتوانیم با سرعت بیشتری چالش‌های حوزه رگولاتوری سلامت دیجیتال را رفع کنیم.»
نیما فاضلی، رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال انجمن تجارت الکترونیک تهران و مدیرعامل دکتردکتر با ابراز امیدواری از این اتفاق افزود:
«تصویب امکان دریافت مجوز فعالیت پلتفرم‌های آزمایش در محل از اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، نتیجه ماه‌ها پیگیری و گفت‌وگوی فشرده میان بخش خصوصی، فعالان صنفی و نهادهای مقررات‌گذار است. ماه‌هایی که با ایجاد مشکلات و دست‌اندازهایی در مسیر فعالیت پلتفرم‌های فعال در این حوزه توسط برخی سازمان‌ها، توام بوده. این اتفاق را می‌توان یک گام عملی و مؤثر در راستای به رسمیت شناختن مراجع تخصصی برای قانون‌گذاری، اعطای مجوزها و نظارت بر کار پلتفرم‌ها و همچنین جایگاه قانونی پلتفرم‌های سلامت دیجیتال دانست.
مصوبه اخیر، نه تنها به پایداری فعالیت کسب‌وکارهای حوزه سلامت کمک می‌کند، بلکه نشانه‌ای از تغییر رویکرد سیاست‌گذاران نسبت به فناوری و خدمات نوین سلامت است؛ خدماتی که در سال‌های اخیر و به‌طور ویژه پس از همه‌گیری کرونا، به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی مردم بدل شده‌اند.»
احمد طاهرخانی، نایب رئیس کمیسیون سلامت دیجیتال انجمن تجارت الکترونیک و مدیرعامل پلتفرم خدمات آزمایش در محل هومکا نیز در ادامه گفت:
«در ماه‌های گذشته، کمیته‌های تخصصی هیئت مقررات‌زدایی در جلسات مختلف به بررسی وضعیت و مشکلات پلتفرم‌های فعال در حوزه خدمات آزمایش در محل پرداختند که هدف آنها شناسایی موانع موجود و یافتن راه‌حلی برای ادامه فعالیت قانون‌مند این کسب‌وکارهای نوآور بود.
در جریان این بررسی‌ها، نماینده وزارت بهداشت به‌طور شفاف اعلام کرد که این وزارتخانه مسئولیت صدور مجوز برای چنین پلتفرم‌هایی را در حیطه وظایف خود نمی‌داند. در نهایت، در جلسه‌ای که با حضور وزیر اقتصاد، معاونت علمی ریاست‌جمهوری و سایر اعضای ارشد هیئت مقررات‌زدایی برگزار شد، تصمیم نهایی اتخاذ شد: اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی به‌عنوان مرجع رسمی صدور مجوز فعالیت این پلتفرم‌ها تعیین شد.
امید است این روند الگوی موفقی برای سایر حوزه‌های نوآوری در سلامت دیجیتال باشد و به تقویت تعامل میان دولت، بخش خصوصی و نهادهای صنفی منجر شود.»
