تحریریه 
به «اینترنت قدیمیِ جدید» خوش آمدید. جایی که خبری از فیدهای بیپایان اینستاگرام و توییتر نیست و در عوض، خلاقیتهای خام و انسانی حرف اول را میزند. جنبش «وب مستقل» (Indie Web) چند سال پس از تعطیلی سرویس محبوب «ژئوسیتیز» (GeoCities) که یاهو آن را در سال ۲۰۰۹ خاموش کرد، متولد شد. ژئوسیتیز میزبان میلیونها وبسایت شخصی بود که با کدهای ساده HTML ساخته شده بودند؛ از وبلاگهای هواداری گرفته تا صفحات آموزشی معلمان.
زمانی که چراغهای ژئوسیتیز خاموش شد، بسیاری از کاربران به شبکههای اجتماعی مدرن کوچ کردند و دیگر به عقب نگاه نکردند. اما در سال ۲۰۱۳، کایل دریک، توسعهدهنده و کارآفرین حوزه فناوری، پلتفرم «نئوسیتیز» (Neocities) را راهاندازی کرد؛ سرویسی که تولد دوباره ژئوسیتیز محسوب میشد و به کاربران اجازه میداد وبسایتهای HTML خود را به سادگی بسازند.
اکنون پس از گذشت یک دهه، نئوسیتیز در مرکز بخشی از اینترنت قرار گرفته که در حال احیای دوران متفاوتی از وب است. جایی که وبسایتها نیازی به کامل بودن ندارند و جوامع آنلاین توسط انسانها شکل میگیرند، نه الگوریتمها. این روند طی یکی دو سال اخیر شتاب گرفته و کاربران با شعار «وب مستقل»، علیه هوش مصنوعی و اینترنت تجاریسازی شده شورش کردهاند.
فرار از هوش مصنوعی و اعتیاد به اسکرول کردن
نئوسیتیز قلب تپنده وب مستقل است، اما پلتفرم «نکو وب» (Nekoweb) نیز که در سال ۲۰۲۴ راهاندازی شد، طرفداران زیادی پیدا کرده است. در این پلتفرمها، ترکیبی عجیب از قدیم و جدید به چشم میخورد: از «حلقههای وب» (Webrings) ضد هوش مصنوعی گرفته تا بازسازی تعاملی ویندوز ۹۸. نکته جالب اینجاست که جمعیت این جامعه اغلب جوان و زیر ۳۰ سال هستند؛ یعنی کسانی که احتمالاً دوران اوج ژئوسیتیز اصلی را اصلا ندیدهاند.
محبوبیت اخیر این جنبش ناشی از تمایل کاربران به فرار از هوش مصنوعی، «دوماسکرولینگ» (Doom Scrolling) و اعتیاد به شبکههای اجتماعی است. تنفر از هوش مصنوعی در وب مستقل بسیار شدید است؛ تا جایی که کاربران نئوسیتیز با امضای طوماری خواهان حذف یک دستیار هوش مصنوعی به نام «پنلوپه» شدند که برای مدت کوتاهی در ویرایشگر کد سایت ظاهر شده بود. این حساسیت باعث شد برخی کاربران به «نکو وب» کوچ کنند که تبلیغ اصلیاش مسدود کردن خزندههای هوش مصنوعی (AI Crawlers) است.
وب مستقل تلاشی است برای بازپسگیری فضا برای محتوای خلقشده توسط انسان. هدف اینجا ساختن بهترین یا بهینهترین وبسایت نیست؛ هدف خلق چیزی است که دوست دارید، بدون اینکه نگران نظر الگوریتمها باشید یا بترسید که هوش مصنوعی محتوای شما را بدزدد.
زیباییشناسیِ آشوب و بازگشت به کدنویسی
طراحی در وب مستقل یک «سردرد زیبا» است. بسیاری از سایتها با الهام از طراحی وب دهه ۹۰، پر از گیفهای پیکسلی، پسزمینههای شلوغ و چیدمانهای متحرک هستند که گاهی باعث سرگیجه میشوند (البته به بهترین شکل ممکن). این فضا کاملاً در تضاد با مینیمالیسم سرد و کارآمد طراحی وب مدرن است.
تفاوت بنیادین دیگر، تاکید بر جامعهسازی عمدی است. «حلقههای وب» با قدرت بازگشتهاند و آیکونهای مربعی کوچک که وبسایتهای دیگر را معرفی میکنند، در صفحات دیده میشوند. بسیاری از سایتها حتی بخش «همسایگان» دارند که یادآور دستهبندیهای ژئوسیتیز است.
هنرمندان بیش از دیگران به این فضا روی آوردهاند. تغییرات در سیاستهای نظارتی شبکههای اجتماعی و هجوم محتوای تولید شده توسط هوش مصنوعی، پلتفرمهای جریان اصلی را برای هنرمندان ناامن کرده است. در وب مستقل، خبری از اسکرول بیپایان یا سئو (SEO) نیست. بسیاری از سایتها نسخه موبایل ندارند و فقط «هستند»، بدون اینکه چیزی از بازدیدکننده بخواهند.
در نهایت، اگرچه وب مستقل احتمالاً هرگز جایگزین شبکههای اجتماعی بزرگ نخواهد شد، اما با افزایش سانسور و محتوای مصنوعی، به عنوان پناهگاهی امن برای کسانی که میخواهند خودشان کدهای HTML سایتشان را بنویسند و بخشی از اینترنت واقعی را بسازند، باقی خواهد ماند.
