مناقشه چند ماهه میان استارتاپهای حوزه بیمه و نهاد رگولاتور این صنعت سرانجام با یک مصوبه کلیدی به نقطه عطفی مهم رسید. در پی شکایت سه پلتفرم بزرگ بیمه آنلاین، کمیته تازه تاسیس «تسهیل فعالیت کسبوکارهای رقومی» ذیل شورای عالی فضای مجازی، با ابلاغیهای به نفع اینشورتکها، بیمه مرکزی را به اصلاح رویههای تبعیضآمیز خود ملزم کرد.
این شکایت که توسط پلتفرمهای «ازکی»، «بیمهبازار» و «بیمهداتکام» مطرح شده بود، سه محور اصلی داشت: قیمتگذاری دستوری، تبعیض در آییننامههای نظارتی (بهویژه آییننامه ۹۳) و نبود شفافیت در قوانین مربوط به کارگزاران آنلاین. کمیته تسهیل پس از بررسی، شکایت مربوط به تبعیض را وارد دانست و به بیمه مرکزی دو ماه فرصت داد تا این روند را اصلاح کند.
گفتنی است به موجب تبصره ۲ ماده ۱۲ قانون دیوان عدالت اداری، رسیدگی به مصوبات شورای عالی فضای مجازی از شمول حکم صلاحیت و وظایف هیأت عمومی دیوان عدالت اداری خارج است.
ریشه اختلافات: رسوب حقبیمه یا سرمایه در گردش؟
یکی از اصلیترین نقاط اختلاف که در ماههای اخیر به اوج خود رسیده بود، موضوع «رسوب حقبیمه» بود. بیمه مرکزی با افزایش فشار نظارتی بر پلتفرمهای آنلاین، این موضوع را تخلف میداند. در مقابل، مدیران استارتاپها معتقدند این مفهوم در اقتصاد پلتفرمی معنای دیگری دارد. «محمدرضا فرحی»، بنیانگذار و رئیس هیئتمدیره بیمهبازار، در این باره به دیجیاتو گفت: «آنچه در کارگزاریهای سنتی به عنوان رسوب دیده میشود، در کارگزاریهای آنلاین عمدتاً به عنوان سرمایه در گردش برای فروش اعتباری مورد استفاده قرار میگیرد که خود عاملی برای توسعه بازار است.»
به گفته «علی الیاسی»، قائممقام مدیرعامل ازکی، فشار بیمه مرکزی در حالی بر ۱۰ درصد بازار (استارتاپها) متمرکز شده که این نهاد توانایی اصلاح ساختار ۹۰ درصدی و سنتی این صنعت را ندارد. رای اخیر کمیته تسهیل به شکلی هوشمندانه صادر شده است؛ در صورتی که بیمه مرکزی در مهلت مقرر اصلاحات لازم را انجام ندهد، آییننامههایی که مبنای این تبعیض هستند، بهطور خودکار به حالت قبل باز خواهند گشت.
پیامدهای رای کمیته تسهیل برای آینده اینشورتک
مدیران پلتفرمهای آنلاین این مصوبه را گامی بلند برای تحول در صنعت بیمه ایران میدانند. «سید محمد طباطبایی»، مدیرعامل بیمهداتکام، معتقد است این تصمیم در سه حوزه کلیدی «نوآوری»، «جذب سرمایه» و «توسعه بازار» اثرگذار خواهد بود. به گفته او، با رفع محدودیتها، راه برای عرضه محصولات نوینی مانند بیمههای خرد و مبتنی بر هوش مصنوعی باز میشود و فضای شفاف رگولاتوری، ریسک را برای سرمایهگذاران کاهش میدهد.
فرحی نیز با تاکید بر اهمیت ثبات رگولاتوری برای جذب سرمایه میگوید: «این رای میتواند سیگنال قدرتمندی به بازار ارسال کند که سایر ارکان حاکمیت نیز از نوآوری و جذب سرمایه حمایت میکنند.» در نهایت، موفقیت این تحول و مدرنسازی صنعت بیمه، به اراده و همراهی بیمه مرکزی برای اجرای کامل این مصوبات بستگی دارد.