پس از یک سال معاملات دیوانهوار و شایعاتی مبنی بر عرضه اولیه سهام (IPO)، نظارت مالی بر «OpenAI» در حال افزایش است. اسناد فاش شدهای که توسط Ed Zitron، وبلاگنویس فناوری، به دست آمده، نگاهی عمیقتر به صورتهای مالی OpenAI – به ویژه درآمد و هزینههای پردازشی آن در چند سال گذشته – ارایه میدهد.
زیترون این هفته گزارش داد که در سال ۲۰۲۴، «مایکروسافت» مبلغ ۴۹۳.۸ میلیون دلار به عنوان سهم درآمد از OpenAI دریافت کرده است. طبق اسنادی که او مشاهده کرده، این رقم در سه فصل اول سال ۲۰۲۵ به ۸۶۵.۸ میلیون دلار افزایش یافته است.
بر اساس گزارشها، اوپنایآی حدود ۲۰ درصد از درآمد خود را به عنوان بخشی از قرارداد قبلی که در آن این غول نرمافزاری بیش از ۱۳ میلیارد دلار در استارتاپ قدرتمند هوش مصنوعی سرمایهگذاری کرد، با مایکروسافت به اشتراک میگذارد. (نه OpenAI و نه مایکروسافت به طور علنی این درصد را تأیید نکردهاند.)
یک رابطه مالی پیچیده
اما اینجاست که مسائل کمی پیچیده میشوند، زیرا مایکروسافت نیز بخشی از درآمد خود را با OpenAI به اشتراک میگذارد. یک منبع آگاه به سایت «تککرانچ» گفته است که مایکروسافت حدود ۲۰ درصد از درآمدهای خود از «بینگ» (Bing) و «سرویس Azure OpenAI» را به اوپنایآی بازمیگرداند. بینگ توسط اوپنایآی پشتیبانی میشود و سرویس Azure OpenAI نیز دسترسی ابری به مدلهای اوپنایآی را به توسعهدهندگان و کسبوکارها میفروشد.
این منبع همچنین به تککرانچ گفت که پرداختهای فاش شده (۸۶۵.۸ میلیون دلار) به سهم درآمد خالص مایکروسافت اشاره دارد، نه سهم درآمد ناخالص. به عبارت دیگر، این ارقام شامل مبالغی که مایکروسافت از حق امتیاز بینگ و Azure OpenAI به OpenAI پرداخت کرده، نمیشود. مایکروسافت این ارقام را از اعداد گزارش شده داخلی خود کسر میکند.
درآمد اوپنایآی در برابر هزینههای سرسامآور
بر اساس همان آمار ۲۰ درصدی سهم درآمد، میتوان استنباط کرد که درآمد OpenAI در سال ۲۰۲۴ حداقل ۲.۵ میلیارد دلار و در سه فصل اول ۲۰۲۵ حداقل ۴.۳۳ میلیارد دلار بوده است – اما به احتمال زیاد بیشتر از این است. گزارشهای قبلی «اینفورمیشن» (The Information) درآمد اوپنایآی در سال ۲۰۲۴ را حدود ۴ میلیارد دلار و درآمد نیمه اول ۲۰۲۵ را ۴.۳ میلیارد دلار اعلام کرده بود.
«سم آلتمن»، مدیرعامل اوپنایآی نیز اخیرا گفته است که درآمد OpenAI «بسیار بیشتر» از گزارشهای ۱۳ میلیارد دلاری در سال است و پیشبینی کرده که نرخ درآمد سالانه تا پایان سال از ۲۰ میلیارد دلار فراتر رود و حتی ممکن است تا سال ۲۰۲۷ به ۱۰۰ میلیارد دلار برسد.
اما بخش نگرانکننده ماجرا، هزینههاست. طبق تجزیه و تحلیل زیترون، اوپنایآی ممکن است در سال ۲۰۲۴ تقریبا ۳.۸ میلیارد دلار برای «استنتاج» (Inference) هزینه کرده باشد. این هزینه در ۹ ماه اول سال ۲۰۲۵ به ۸.۶۵ میلیارد دلار افزایش یافته است. استنتاج به هزینههای پردازشی مورد نیاز برای اجرای یک مدل هوش مصنوعی آموزشدیده برای تولید پاسخ اشاره دارد.
آیا حباب هوش مصنوعی در خطر است؟
یک منبع آگاه به تککرانچ گفته است که در حالی که هزینههای «آموزش» مدل عمدتا غیر نقدی است (یعنی توسط اعتبارهایی که مایکروسافت به عنوان بخشی از سرمایهگذاری خود اعطا کرده پرداخت میشود)، هزینههای «استنتاج» این شرکت عمدتا نقدی است.
این اعداد، اگرچه تصویری کامل نیستند، اما نشان میدهند که اوپنایآی احتمالا بیشتر از درآمد خود صرف هزینههای استنتاج میکند.
این پیامدها به شایعات بیپایان «حباب هوش مصنوعی» که در هر گفتوگویی از نیویورک تا سیلیکونولی نفوذ کرده، دامن میزند. اگر غول مدلسازی یعنی OpenAI واقعا هنوز در اجرای مدلهای خود در ضرر است، این موضوع چه معنایی میتواند برای سرمایهگذاریهای عظیم با ارزشگذاریهای سرسامآور در بقیه دنیای هوش مصنوعی داشته باشد؟
اوپنایآی از اظهار نظر در این باره خودداری کرد. مایکروسافت نیز به درخواست تککرانچ برای اظهار نظر پاسخی نداده است.