تحریریه 
«بلی» (Baly)، سوپراپلیکیشن درخواست خودرو و تحویل غذا، به سرعت در حال تبدیل شدن به ستون فقرات اقتصاد دیجیتال کشوری است که اغلب با عناوین خبری منفی شناخته می‌شود.
این رشد چشمگیر، توجه شبکه جهانی کارآفرینی «Endeavor» را نیز به خود جلب کرده و گزارش زیر برگرفته از مقاله اندور است.
بغداد امن‌تر از برلین؟
وقتی مارتین رولند (Martin Rohland) در سال ۲۰۲۰ برای اولین بار به عراق سفر کرد، هشدارهای امنیتی زیادی دریافت کرد. اما آنچه در عمل دید، با تصوراتش فاصله‌ای عمیق داشت. او در سفر به اربیل، با شهری پرجنب‌وجوش و مدرن روبرو شد که هیچ شباهتی به تصویر رسانه‌ای عراق نداشت. مارتین می‌گوید: «چیزهای زیادی بود که انتظار نداشتیم در عراق پیدا کنیم.»
این نگاه متفاوت، او را به کشف یک پتانسیل بزرگ رساند: جمعیتی ۴۵ میلیونی که نیمی از آن زیر ۲۵ سال سن دارند و با ضریب نفوذ اینترنت ۸۰ درصدی، تشنه تحول دیجیتال هستند. یک سال بعد، او به بغداد نقل مکان کرد تا پلتفرم «بلی» را راه‌اندازی کند.
اولین تجربه‌اش در پایتخت، طنزی از همین تضاد بود. شرکای نگرانش برای او یک اسکورت مسلح گران‌قیمت از فرودگاه هماهنگ کرده بودند، اما تیم محلی‌اش با دیدن این صحنه به او خندیدند و اسکورت را مرخص کردند. مارتین حالا پس از سه سال زندگی در بغداد می‌گوید: «صادقانه بگویم، فکر می‌کنم بغداد در شب امن‌تر از لندن یا برلین است.»
کپی‌کردن یک مدل موفق: از اسنپ در ایران تا بلی در عراق
مارتین رولند کارآفرینی باتجربه است. او که فارغ‌التحصیل کمبریج است، کار خود را در شرکت غول‌پیکر آلمانی «راکت اینترنت» آغاز کرد و در پروژه‌های بزرگی در پاکستان و کانادا نقش داشت. نقطه عطف کارنامه او، پیوستن به استارتاپ نوپای «اسنپ» در ایران بود.
ایاد الکسار، یکی از بنیانگذاران اسنپ، درباره او می‌گوید: «مارتین ژن ماجراجویی دارد و عاشق بازارهای چالش‌برانگیز است.» رولند به عنوان مدیر ارشد مالی و عملیاتی، به تبدیل اسنپ از یک کسب‌وکار کوچک با ۳۰ هزار سفر روزانه، به یک سوپراپلیکیشن غول‌پیکر با ۵ میلیون سفارش روزانه کمک کرد. رولند معتقد است: «اگر ایران تحریم نبود، اسنپ به راحتی می‌توانست یک شرکت ۱۰ میلیارد دلاری باشد.»
همین تجربه موفق، او را به این فکر انداخت که مدل اسنپ را در بازاری بکر و دست‌نخورده مانند عراق پیاده‌سازی کند. بازاری که از نظر جمعیتی و نیازهای دیجیتال، شباهت‌های زیادی با ایران داشت.
کلید موفقیت: استراتژی «فوق‌بومی‌سازی»
با وجود پتانسیل بالا، عراق یک بازار پیچیده است. کمتر از ۲۰ درصد مردم حساب بانکی دارند و اقتصاد به شدت مبتنی بر پول نقد است. «بلی» برای غلبه بر این چالش، استراتژی «فوق‌بومی‌سازی» را در پیش گرفت.
این شرکت به جای تکیه بر ابزارهای جهانی مانند گوگل مپس که در عراق دقت کافی ندارند، فناوری مسیریابی خود را توسعه داد. تمام تیم پشتیبانی در داخل شرکت مستقر هستند و رانندگان به صورت حضوری و با وسواسی چندبرابری نسبت به رقبا استخدام می‌شوند. «بلی» برای رانندگان خود سیم‌کارت و آموزش استفاده از کیف پول دیجیتال فراهم می‌کند تا آنها را وارد چرخه اقتصاد دیجیتال کند.
این رویکرد جواب داد. «بلی» با معرفی سرویس «اقتصادی» که از خودروهای ارزان‌تر استفاده می‌کرد، هزینه سفر را به شدت کاهش داد و توانست اندازه کل بازار تاکسی اینترنتی عراق را در دو سال سه برابر کند. این شرکت اکنون ۸۰ درصد سهم بازار را در اختیار دارد، به سوددهی رسیده و به نیمی از جمعیت 7.6 میلیون نفری بغداد خدمت‌رسانی می‌کند.
چالش جذب سرمایه برای بازار پرریسک
موفقیت «بلی» باعث شد تا در سپتامبر ۲۰۲۴، مارتین رولند به عنوان کارآفرین منتخب شبکه جهانی «اندور» معرفی شود. با این حال، متقاعد کردن سرمایه‌گذاران خارجی همچنان یک چالش است. مارتین خود این تردیدها را درک می‌کند اما به آینده خوش‌بین است. «بلی» توانسته ۱۰ میلیون دلار سرمایه پیش‌بذری (Pre-seed) جذب کند که بزرگترین رقم در تاریخ عراق است. او می‌گوید: «شاید مردم انتظار زیادی از عراق نداشته باشند چون جنبه‌های مثبت آن را نشنیده‌اند، اما ما بیش از ده سرمایه‌گذار داریم که به چشم‌انداز ساخت یک شرکت ۱۰ میلیارد دلاری توسط ما باور دارند.»
به نظر می‌رسد این باور در حال گسترش است. مارک چو از شبکه اندور می‌گوید: «تعهد مارتین به سرمایه‌گذاری در جامعه محلی و ساختن تیم از داخل کشور نشان می‌دهد که او برای یک هدف بلندمدت اینجاست. من انتظار دارم عراق در ۱۰ تا ۲۰ سال آینده، به لطف چنین تلاش‌هایی، به طور بنیادین متفاوت باشد.»
دیدگاهتان را بنویسید