تحریریه 
مفهوم شبکه‌های اجتماعی، آن‌طور که ما می‌شناختیم، مرده است و این ادعا را اکنون خود شرکت متا، مالک فیسبوک و اینستاگرام، به صراحت بیان می‌کند. در یک چرخش استراتژیک خیره‌کننده، وکلای متا در جریان دادگاه ضد انحصار چند ساله‌شان با «کمیسیون تجارت فدرال» (FTC)، استدلال کرده‌اند که این شرکت نمی‌تواند انحصارگر «شبکه‌های اجتماعی شخصی» باشد، زیرا این بازار دیگر به شکل معناداری وجود ندارد.
این نبرد حقوقی طولانی در دسامبر ۲۰۲۰ آغاز شد، زمانی که FTC متا را متهم کرد که با خرید استارتاپ‌های کوچک‌تری مانند اینستاگرام و واتس‌اپ در اوایل دهه ۲۰۱۰، رقبای خود را از بین برده و به یک انحصار در حوزه ارتباطات اجتماعی شخصی دست یافته است. اما متا معتقد است که تعریف FTC از شبکه‌های اجتماعی به شدت قدیمی و منسوخ شده است.
به گفته متا، رفتار کاربران به طور کامل تغییر کرده است. مردم دیگر عمدتا برای ارتباط با دوستان و خانواده به فیسبوک و اینستاگرام سر نمی‌زنند، بلکه مجذوب محتوایی می‌شوند که متا آن را «محتوای غیرمتصل» می‌نامد؛ یعنی پست‌هایی از حساب‌هایی که کاربران حتی آنها را دنبال نمی‌کنند و توسط الگوریتم‌ها پیشنهاد داده می‌شوند.
آمارهایی که مرگ ارتباطات دوستانه را تایید می‌کنند
دفاعیه متا مملو از آمارهای تکان‌دهنده‌ای است که این تغییر الگو را تایید می‌کند. طبق اسناد منتشر شده از دادگاه، کاربران اکنون تنها ۷ درصد از زمان خود در اینستاگرام و ۱۷ درصد از زمان خود در فیسبوک را صرف مشاهده محتوای دوستان آنلاین خود می‌کنند. بقیه زمان آنها صرف تماشای ویدیوهای کوتاه (ریلز)، پست‌های حمایت‌شده، تبلیغات و محتوای افراد مشهور و سیاستمداران می‌شود.
این تغییر به ویژه در میان نسل جدید مشهود است. طبق گزارش متا، تعداد کاربران جوان جدیدی که پس از ۹۰ روز حضور در فیسبوک هیچ دوستی ندارند، از حدود ۱۰ درصد در سال ۲۰۱۲ به نزدیک به ۵۰ درصد در حال حاضر افزایش یافته است. حتی تب جدید «دوستان» (Friends) در فیسبوک، که تلاشی برای بازگشت به ریشه‌های این پلتفرم بود، با استفاده «ناچیز» کاربران مواجه شده است. این آمارها نشان می‌دهد که کاربران، به خصوص نسل جوان، اگر به این پلتفرم‌ها می‌آیند، بیشتر به عنوان مصرف‌کننده محتوا است تا یک شرکت‌کننده در یک شبکه اجتماعی.
جالب اینجاست که خود FTC نیز به طور ناخواسته به تقویت این استدلال کمک کرد. وکلای FTC در تلاش برای محدود کردن تعریف بازار و حذف رقبای قدرتمندی مانند تیک‌تاک و یوتیوب، تاکید کردند که این پلتفرم‌ها بر «اشتراک‌گذاری دوستانه» تمرکز ندارند. این دقیقا همان فرصتی بود که متا نیاز داشت تا بگوید که اپلیکیشن‌های خودش نیز اکنون به همین سمت حرکت کرده‌اند.
از ویدیوهای کوتاه تا هوش مصنوعی: آینده شبکه‌های اجتماعی کجاست؟
متا اعتراف می‌کند که موفقیت انفجاری تیک‌تاک با ویدیوهای کوتاه و توصیه‌های هوش مصنوعی، رشد فیسبوک و اینستاگرام را کند کرد و این شرکت را مجبور به یک «تغییر استراتژیک بزرگ» نمود. متا «میلیاردها دلار» برای توسعه الگوریتم‌های توصیه هوش مصنوعی خود برای رقابت با تیک‌تاک سرمایه‌گذاری کرد و ویژگی Reels را برای پاسخ به تقاضای بازار معرفی نمود.
اما آینده به کجا می‌رود؟ نشانه‌ها از هم‌اکنون آشکارند. هوش مصنوعی نقش اصلی را ایفا خواهد کرد. از یک سو، محتوای تولید شده توسط هوش مصنوعی در حال فراگیر شدن است و از سوی دیگر، خود پلتفرم‌ها در حال آزمایش چت‌بات‌های هوش مصنوعی به عنوان نوع جدیدی از «دوست» هستند که البته نتایج اولیه آن چندان موفق نبوده است.
«مارک زاکربرگ» (Mark Zuckerberg) نیز دیدگاه خود را درباره آینده، یعنی ظهور «محتوای غوطه‌ورتر» از طریق عینک‌های هوشمند که دنیای فیزیکی و دیجیتال را ترکیب می‌کنند، بیان کرده است. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا تقاضای مصرف‌کننده برای چنین تجربه‌ای وجود دارد یا خیر. شاید هم آینده در اپلیکیشن‌های گفتگوی گروهی و جوامع کوچک و مبتنی بر علایق مشترک نهفته باشد. اما در یک چرخه بی‌پایان، شاید خستگی از این پراکندگی، روزی راه را برای یک ایده جدید برای گرد هم آوردن همه در یک جامعه دیجیتال بزرگ هموار کند؛ چیزی شبیه به یک شبکه اجتماعی.
دیدگاه‌تان را بنویسید