به گزارش آسوشیتدپرس، زمانی که روسها به سال ۲۰۲۵ نگاه کنند، احتمالا آن را به عنوان سالی به یاد میآورند که دولت حلقه محاصره و کنترل اینترنت را تنگتر کرد. کارتهای اعتباری که در وسایل نقلیه عمومی کار نمیکنند، عابربانکهایی که به شبکه متصل نمیشوند، پیامرسانهایی که از کار افتادهاند و تلفنهای همراهی که پس از یک سفر خارجی دیگر پیامک یا دیتا دریافت نمیکنند؛ اینها تنها بخشی از واقعیت جدید زندگی دیجیتال در روسیه است. حتی مادران کودکان دیابتی با نگرانی شکایت دارند که در زمان قطعیها نمیتوانند سطح قند خون فرزندانشان را از راه دور کنترل کنند.
این خاموشیهای اینترنت موبایل که ظاهراً برای خنثی کردن حملات پهپادی اوکراین انجام میشود، ماههاست که دهها منطقه روسیه را درگیر کرده است. اپلیکیشنهای پیامرسان محبوب نیز محدود شدهاند و دولت یک اپلیکیشن تحت کنترل خود را تبلیغ میکند که منتقدان آن را ابزاری برای جاسوسی میدانند. اگرچه اینترنت پهنباند و وایفای همچنان دستنخورده باقی ماندهاند، اما شهروندانی که با خبرگزاری «آسوشیتدپرس» (AP) صحبت کردهاند، از اختلالات دیجیتالی در زندگی روزمره خود میگویند.
سیاست لیست سفید و ناکارآمدی در برابر پهپادها
خاموشیهای گسترده اینترنت موبایل از ماه مه آغاز شد و تا پاییز ادامه یافت. طبق گفته گروه فعال «نا اسویازی» (Na Svyazi) که خاموشیها را رصد میکند، در ماه نوامبر به طور میانگین ۵۷ منطقه روسیه گزارش اختلالات روزانه در خطوط تلفن همراه را دادهاند. مقامات ادعا میکنند این قطعیها برای جلوگیری از استفاده پهپادهای اوکراینی از شبکههای موبایل برای مسیریابی طراحی شده است.
«دیمیتری پسکوف» (Dmitry Peskov)، سخنگوی کرملین، این اقدامات را «کاملاً موجه و ضروری» خوانده است. اما تحلیلگران تردید دارند. «کاترینا استپاننکو» (Kateryna Stepanenko)، تحلیلگر موسسه مطالعات جنگ در واشنگتن، معتقد است با توجه به حجم حملاتی که در ماههای اخیر به پالایشگاههای نفت روسیه دیده شده، این اقدامات در کاهش شدت حملات پهپادی اوکراین موثر نبوده است.
در بسیاری از مناطق، در زمان خاموشی شبکه تنها تعداد انگشتشماری از وبسایتها و سرویسهای آنلاین تایید شده دولتی – که در «لیست سفید» قرار دارند – در دسترس هستند. این لیست شامل وبسایتهای رسمی، پلتفرمهای ایمیل و دو بازار آنلاین و موتور جستجوی روسی «یاندکس» (Yandex) است.
«مارینا» (Marina)، ساکن شهر ولادیوستوک، از اضطراب خود میگوید وقتی متوجه شد تنها اپلیکیشن یک بانک تحت کنترل دولت در زمان قطعی کار میکند: «برای من، این ترسناکترین چیز است. از دست دادن اطلاعات، و در واقع از دست دادن آزادی، افسردهکننده است.»
پیامدهای قطع اینترنت برای سلامت و اینترنت اشیا
خانوادههای دارای کودکان دیابتی میگویند وقتی اینترنت موبایل قطع است، نمیتوانند سطح گلوکز فرزندانشان را از طریق اپلیکیشنهای مخصوص در مدرسه کنترل کنند. مادران در شبکههای اجتماعی توضیح میدهند که بدون این هشدارها، ممکن است لحظه حساس تغییر قند خون کودک را از دست بدهند.
از سوی دیگر، یک محدودیت جدید ضد پهپاد، دورههای «خنککننده» ۲۴ ساعتهای را تعیین میکند که در طی آن دادهها و پیامکها برای سیمکارتهایی که به خارج برده شده یا ۷۲ ساعت غیرفعال بودهاند، مسدود میشود. این موضوع برای سیمکارتهایی که در دستگاههای متصل به اینترنت (IoT) مانند دیگهای بخار، خودروها یا کنتورهای هوشمند استفاده میشوند و امکان دریافت پیامک رفع مسدودی ندارند، یک بحران است.
«آندری اسوینتوف» (Andrei Svintsov)، قانونگذار روسی، با اشاره به اینکه کنتورهای برق زیادی با سیمکارت کار میکنند، گفت: «آیا این بدان معناست که همه آنها از کار میافتند؟ تمام دیگهای گرمایشی خاموش میشوند و خودروهای چینی از کار میایستند؟ این یک مشکل عظیم است و نمیدانم آیا دولت اصلاً از آن آگاه است یا خیر.»
کوچ اجباری به پیامرسان مکس و نظارت دولتی
محدودیتهای دیگر، دو پیامرسان محبوب واتساپ و تلگرام را هدف قرار داده است. مقامات از ماه اوت شروع به محدود کردن تماسها در این اپلیکیشنها کردند و در برخی نقاط پهنای باند آنها را کاهش میدهند. هیچکدام از این دو در «لیست سفید» دولت نیستند.
در عوض، سرویس پیامرسان روسی «مکس» (MAX) در لیست سفید قرار دارد. مقامات به شدت آن را تبلیغ میکنند و منتقدان آن را ابزار جاسوسی میدانند، چرا که «مکس» آشکارا اعلام کرده دادههای کاربران را بنا به درخواست با مقامات به اشتراک میگذارد.
کارشناسان میگویند این برنامه از رمزنگاری سرتاسری (End-to-end encryption) استفاده نمیکند. با این حال، موسسات دولتی و کسبوکارها تشویق میشوند به این پلتفرم کوچ کنند. «دنیس ولکوف» (Denis Volkov)، رییس مرکز نظرسنجی مستقل «لوادا» (Levada Center)، میگوید بسیاری از روسها به این محدودیتها مانند آبوهوای بد نگاه میکنند: «در نهایت کاری از دستتان بر نمیآید.»
با این حال، «میخائیل کلیمارف» (Mikhail Klimarev)، رییس اجرایی گروه حفاظت از اینترنت، معتقد است اینترنت به قدری با فعالیتهای اقتصادی گره خورده که نمیتوان آن را کاملاً قطع کرد، اما پیشبینی میکند فیلترینگ وبسایتها و مسدودسازی کامل تلگرام و واتساپ در آینده نزدیک رخ دهد.