این بار آمستردام یا کپنهاگ نیستند که موج جدید دوچرخهسواری را بر عهده دارند، بلکه «گلاسگو»، بزرگترین شهر اسکاتلند، در این زمینه پیشتاز شده است. در ماه می ۲۰۲۵، این شهر به نقطه عطفی دست یافت که هر برنامهریز حملونقلی در جهان را شگفتزده میکند: در ساعات اوج ترافیک صبحگاهی، تعداد دوچرخههای در حال تردد در «خیابان ویکتوریا»، یکی از شریانهای اصلی در مسیر دوچرخهسواری گلاسگو، از تعداد خودروها بیشتر بود.
آمارها داستانی فوقالعاده را روایت میکنند. در این مسیر ۳ کیلومتری که محلههای جنوبی را به مرکز شهر گلاسگو متصل میکند، به طور متوسط روزانه بیش از ۲۰۰۰ سفر با دوچرخه ثبت شده است. برای اولین بار، دوچرخهها فقط قابل مشاهده نبودند، بلکه به نیروی غالب در تردد تبدیل شدند. همزمان، مسیرهای دوچرخهسواری تازه تکمیلشده در «بایرز رود» (Byres Road) در منطقه شلوغ «وست اِند» (West End) شهر، روزانه میزبان بیش از ۱۰۰۰ دوچرخهسوار است که بسیاری از آنها برای رفتن به محل کار یا مدرسه رکاب میزنند.
راز موفقیت اسکاتلند: زیرساخت ایمن و متصل
«مارک مکاینتایر» (Mark McIntyre) از موسسه «سایکلینگ اسکاتلند» میگوید: «این آخرین یافتههای پیمایش ترافیکی نشان میدهد که زیرساختهای دوچرخهسواری جدید، ایمن و بههمپیوسته چقدر در اسکاتلند تأثیرگذار بودهاند.» او افزود: «آنچه ما به وضوح میبینیم این است که دقیقاً مانند سایر کشورها، هرجا که اسکاتلند شبکههایی از مسیرهای دوچرخهسواری باکیفیت و حفاظتشده بسازد که مردم را به مقصد مورد نیازشان برساند، مردم بیشتری را به دوچرخهسواری ترغیب میکند.»
دادهها در سراسر اسکاتلند همین تصویر را ترسیم میکنند: مسیرهای دوچرخهسواری حفاظتشده در حال دگرگونی حملونقل روزمره هستند. در ادینبرو، پروژه شاخص «اتصال غرب به شرق مرکز شهر» (CCWEL) شاهد افزایش ۹۰ درصدی دوچرخهسواری نسبت به سال گذشته بود و در می ۲۰۲۵ به ۱۳۷۵ سفر روزانه رسید. حتی در شهرهای کوچکتری مانند استرلینگ، که مسیرهای حفاظتشده جدید، ایستگاه قطار را به دانشگاه متصل میکنند، تردد روزانه به ۴۰۰ سفر افزایش یافته است. این ثابت میکند که وقتی مسیرهای ایمن و مستقیم ساخته شوند، مردم از آنها استفاده میکنند.
این اعداد فقط چشمگیر نیستند؛ بلکه انقلابی هستند. شمارندههای شورای شهر گلاسگو افزایش ۴۳ درصدی دوچرخهسواری در سطح شهر را نسبت به مدت مشابه سال گذشته ثبت کردهاند. راز این موفقیت، یک نبوغ سیاسی پنهان یا دههها شرطیسازی فرهنگی نیست، بلکه «زیرساخت» است. مسیرهای دوچرخهسواری ایمن، پیوسته و قابل مشاهده بسازید، دوچرخهها خواهند آمد.
درسی برای آمریکای شمالی: عبور از پروژههای آزمایشی
برای شهرهای آمریکای شمالی که هنوز در تلاش برای فراتر رفتن از پروژههای آزمایشی و خطکشیهای ساده رنگی هستند، تحول اسکاتلند درسی قدرتمند ارائه میدهد. گلاسگو با یک بازنگری عظیم به این موفقیت نرسید؛ این شهر هنوز در مراحل اولیه ساخت شبکه دوچرخهسواری خود است. مسیر مورد بحث تنها ۳ کیلومتر طول دارد، اما مقاصد واقعی را به هم متصل میکند: محلهها، مدارس، محلهای کار و مراکز حملونقل عمومی. این مسیر حفاظتشده، مستقیم و به خوبی نگهداری میشود؛ سه کیفیتی که به طور مداوم با رشد دوچرخهسواری همبستگی دارند.
تصور کنید اگر خیابانی مانند «بلور» در تورنتو، «برادوی» در ونکوور یا «ایستلیک» در سیاتل در ساعات شلوغی شاهد دوچرخههای بیشتری نسبت به خودروها باشد. این تصویر بلندپروازانه به نظر میرسد، اما دیگر غیرممکن نیست. دادههای گلاسگو نشان میدهد وقتی یک شهر متعهد میشود که به مردم انتخابی واقعی در نحوه رفتوآمدشان بدهد، چه اتفاقی میافتد.
اثرات این موج فراتر از اسکاتلند است. در سراسر اروپا، شهرهایی از پاریس تا دوبلین به سرعت در حال گسترش شبکههای دوچرخهسواری خود هستند، که توسط همین بینشهای دادهمحور هدایت میشوند: ایمنی و راحتی، کاتالیزورهای اصلی هستند.
در نهایت، آنچه در گلاسگو اتفاق میافتد فقط شمارش دوچرخهسواران نیست، بلکه تغییر روایت آن چیزی است که در خیابانهای شهر «عادی» تلقی میشود. خودروها برای یک قرن مسلط بودند، اما در سال ۲۰۲۵، شهری که زمانی به خاطر کارخانههای کشتیسازیاش معروف بود، بیسروصدا به جهان نشان داد که تعادل بهتری امکانپذیر است.