یکی از گروه‌های بازار سرمایه که نسبت به سایر گروه‌ها از قدمت کمتری برخوردار است، گروه رایانه و فعالیت های وابسته به آن نام دارد که در حال حاضر متشکل از ۱۷ نماد است. در این گزارش سعی می‌شود «سیستم» را به عنوان نماینده این صنعت بررسی کنیم چرا که نماد «سیستم» اولین شرکت نرم افزاری بورسی بوده و معیار مناسبی برای سنجش عملکردی کل صنعت خواهد بود. (برای مشاهده داشبورد عملکرد همکاران سیستم کلیک کنید)
همکاران سیستم در سال ۱۳۶۶، با ۱۲۰ هزار تومان سرمایه کار خود را آغاز کرد و از همان ابتدا برای مکانیزه کردن فرایندهای سازمانی، با عرضه‌ی نرم‌افزارهای کاربردی، استفاده از کامپیوتر و نرم‌افزار را در کسب‌وکارهای ایرانی به جریان انداخت. با گسترش اینترنت چه در زندگی شخصی و چه در کسب و کارها انتظار می‌رود که این صنعت بتواند صنعت محبوب سرمایه‌گذاران باشد. برای صحت سنجی این موضوع، «سیستم» را زیر ذره‌بین قرار دادیم.
تورم، تحریم و نرخ دلار پارامتر‌هایی هستند که می‌توانند روند هر شرکتی را تحت تاثیر قرار دهند. تورم به علت تحمیل هزینه‌ها، تحریم به عنوان عاملی در جذب سرمایه و فروش و دلار نیز به عنوان لنگر انتظاری قیمت‌ها در تمام کالاها و خدمات کشور موثر هستند.
درآمد ریالی «سیستم» به طور کاملا ملموسی صعودی بوده است. رشد درآمد سالانه شرکت هر ساله جهش معناداری را تجربه کرده است. به طوری‌که درآمد سالیانه شرکت از ۲۵۵ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ به ۹۰۹ میلیارد تومان در ۹ ماهه ۱۴۰۲ رسیده است!
پرشتاب‌تر از تورم؛ بررسی رشد درآمدهای همکاران سیستم در مقایسه با رشد تورم
حال می‌خواهیم تاثیر تورم بر میزان سودآوری شرکت را لحاظ کنیم تا به فروش و حاشیه سود واقعی شرکت نزدیک شویم. این مسئله کمک می‌کند تا از تورش‌های احتمالی (قطعی) ناشی از تورم کاسته شود. چرا که در صورت‌های مالی شرکت‌ها شاهد افزایش درآمد هستیم اما مادامی که آن درآمد را بر اساس دلار تعدیل می‌کنیم واضحا پی می‌بریم که رشد درآمد خیالی بوده و آورده دلاری شرکت رو به کاهش است. درآمد شناسایی شده شرکت تقریبا در مقابل تورم مصون بوده است. به‌طوری که درآمد ۲ میلیون دلاری در آذر سال گذشته، به ۲.۸ میلیون دلار در آذر سال جاری رسیده است. (برای مشاهده نمودار رشد درآمدهای همکاران سیستم کلیک کنید)
از سوی دیگر و با بررسی‌های دقیق‌تر می‌توان پی برد که این افزایش درآمد فصلی نبوده و به عملکرد ماه به ماه شرکت برمیگردد. مطابق اطلاعات منتشر شده در کدال، به جز کاهش بی‌سابقه نیمه دوم ۱۴۰۱، یک روند منطقی صعودی را در پیش گرفته‌است که تثبیت این روند درآمدی بدنه شرکت را محکم‌تر می‌کند.
درهای باز به سوی تجارت جهانی؛ بررسی عملکرد همکاران سیستم در دوران برجام
بر خلاف عملکرد مثبت شرکت و صیانت حقوق خود در مقابل تورم، تاثیر منفی تحریم بر روند سودآوری شرکت غیر قابل چشم پوشی است. با نگاه سطحی شاید این خطا به وجود بیاید که بیشترین درآمد حاصله شرکت به اواخر سال ۱۴۰۱ و کل ۱۴۰۲ برمیگردد. زیرا مطابق تصویر زیر بیشترین درآمد شناسایی شده شرکت در سال‌های اخیر رقم خورده است.
اما اگر بخواهیم تعدیل دلاری داشته باشیم نتایج عجیبی حاصل می‌شود: بیشترین درآمد حاصله شرکت به دوران برجام برمیگردد. درآمد ۸ میلیون دلاری شرکت در آخرین ماه سال ۱۳۹۶ به نزدیک ۳ میلیون دلار رسیده است.
با مقایسه درآمدهای ریالی و دلاری شرکت از ۱۳۹۶ تا به امروز، پر واضح است که تحریم روند درآمدی شرکت را تحت تاثیر خود قرار داده‌است. همان‌طور که مشخص است سال ۱۳۹۶ که تحریمی در کار نبوده، درآمد دلاری شرکت به بالاترین میزان خود رسیده است. درست بعد از اعمال مجدد تحریم‌ها، کمترین میزان درآمد شناسایی شده را شاهد بودیم. البته که این شوک وارده به تمام صنایع وجود داشته ولی شرکت مجددا مسیر فروش خود را پیدا کرده است.
روند شاخص ملی محیط کسب و کار که مرکز پژوهش‌های اتاق ایران مخابره کرده‌است نیز موید این گزاره است. بازگشت تحریم ها در سال ۱۳۹۷ محیط کسب و کار را به شدت تضعیف کرده‌است. این شاخص تنها یک فصل بعد از آغاز مجدد تحریم‌ها در پاییز ۱۳۹۷، به اوج خود رسید.
تنوع سبد استراتژی همکاران سیستم برای مقابله با ریسک‌های سیستماتیک
یکی از اقدامات شرکت برای مقابله با شوک ناشی از تحریم، تنوع بخشی به سبد محصولات خود بوده‌است. یعنی سیستم تنها به ۴ ماه زمان نیاز داشت تا تهدید را به فرصت تبدیل کرده و توانست با راه‌اندازی الگویی، سهم خود را از بازار حفظ کند. این عمل با اضافه شدن ۴ محصول و خدمت به سبد فروش شرکت محقق شد به طوری که امروزه بدنه اصلی درآمد سیستم را آن محصولات ساخته‌اند.
این نسبت‌ها در طول سال نیز به درستی و با توازن منطقی حفظ شده و تهدید یکی از خدمات آن، نمی‌تواند روند سهم را مختل کند.
بازگشت سرمایه
همکاران سیستم توانسته آورده‌ی تزریقی به شرکت را در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به طور کامل پوشش دهد. این عملکرد زمانی جذاب‌تر می‌شود که روند رو به رشد شرکت علی‌الخصوص از سال ۱۴۰۰ به بعد به وضوح مشخص است. به نظر می‌رسد با پایان امسال، درآمد شرکت از مرز ۱۰۰۰ میلیارد نیز عبور کرده و رکوردی تاریخی را به ثبت برساند.
می‌توان نتیجه گرفت تمام متغیرهای بنیادین عمکلرد همکاران سیستم رو به رشد بوده و شرکت نه تنها یک قدم از تورم جلوتر است، بلکه توانسته حاشیه سود معقول و مناسبی را برای خود فراهم کند. ذکر این نکته ضروری است که «سیستم» از ابتدا سال جدید تا به امروز نزدیک ۱۰۰ درصد بازدهی را عاید سهامداران خود کرده است و از ابتدا نیمه دوم سال جاری روندی ساید را در پیش گرفته است. البته که عدم واکنش شرکت به مصوبه پنهان در ۱۷ اردیبهشت سال جاری، مهر تاییدی بر عملکرد مناسب شرکت بوده است.
کلام آخر
عملکرد کسب و کارهایی مانند همکاران سیستم که علاوه بر توسعه محصولات و ارائه خدمات ارزشمند، باعث رشد و ارتقا صنعت نرم‌افزاری کشور شده‌اند نکات و بینش‌های ارزشمندی برای تحلیل‌گران بازار و کسب و کار دارد؛ تیم هوش کسب و کار تارت متشکل از متخصصین تحلیل داده، تحلیل کسب و کار و توسعه دهندگان هوش تجاری تلاش دارد بطور مداوم با تحلیل داده‌محور صنایع و کسب و کارهای بزرگ، بینش‌های نهفته در فضای کسب و کار کشور را آشکار کند. ند
