غول فست فشن (Fast Fashion) چینی، «شین» (Shein)، هفته گذشته اولین بوتیک فیزیکی خود را در فروشگاه زنجیرهای «BHV Marais» پاریس افتتاح کرد. این اقدام با واکنشهای متناقضی روبرو شد: هم اعتراضات گسترده و هم صف طولانی خریداران.
این یک واکنش عشق و نفرت آشنا به این شرکت است. شین و پلتفرم آنلاین «تمو» (Temu) که به تولیدکنندگان اجازه فروش مستقیم کالا (فراتر از مد) را میدهد، مدتهاست به دلیل نقض کپیرایت، بازاریابی تهاجمی، شرایط کاری نامناسب و محصولات ناایمن مورد انتقاد شدید قرار دارند. با این حال، قیمتهای بسیار ارزان، مشتریان زیادی را راضی نگه داشته است.
اما عامل اصلی موفقیت انفجاری آنها، فراتر از ارزانی، یک حفره قانونی کلیدی در اتحادیه اروپا است: معافیت از عوارض گمرکی برای بستههایی که ارزش آنها کمتر از ۱۵۰ یورو (۱۷۴ دلار) باشد.
ایالات متحده که حفره مشابهی (زیر ۸۰۰ دلار) داشت، مقررات خود را تغییر داد که منجر به کاهش محمولهها شد. اتحادیه اروپا نیز در مراحل نهایی تصویب قانون مشابهی برای بستن این حفره است، اما ممکن است تا سال ۲۰۲۸ اجرایی نشود.
سونامی بستههای چینی؛ ۱۲ میلیون بسته در روز
طبق آمار خود این شرکتها، در نیمه اول سال ۲۰۲۵، تمو به طور متوسط ۱۱۵ میلیون و شین ۱۴۵ میلیون کاربر فعال ماهانه در اتحادیه اروپا داشتهاند. این آمار برای هر دو پلتفرم، حدود ۱۲ درصد بیشتر از شش ماهه قبل است.
اما آمار گمرک تکاندهندهتر است. بر اساس گزارشی که کمیسیون اجرایی اتحادیه اروپا در فوریه منتشر کرد، در سال ۲۰۲۴ حدود ۴.۶ میلیارد کالای کمارزش وارد اتحادیه اروپا شده است. این رقم دو برابر سال ۲۰۲۳ و بیش از سه برابر سال ۲۰۲۲ است.
این به معنای ورود روزانه ۱۲ میلیون بسته است که ۹۱ درصد آنها از چین میآیند. اگرچه همه این بستهها از تمو یا شین نیستند، اما این دو سهم عظیمی از این بازار را در اختیار دارند.
«آگوستین رینا» (Agustin Reyna)، مدیرکل سازمان اروپایی مصرفکننده (BEUC) مستقر در بروکسل، به دویچهوله گفت: «اروپا در سونامی بستههای کوچکی که از چین میآیند غرق شده است و به نظر نمیرسد این روند متوقف شود.»
یکی از بزرگترین نگرانیها پایداری زیستمحیطی است. اکثر کالاها به صورت جداگانه بستهبندی شده و مستقیماً از تولیدکنندگان در چین با هواپیما برای تحویل سریع ارسال میشوند. این امر علاوه بر ایجاد حجم عظیمی از زبالههای پلاستیکی و مقوایی و هدررفت پوشاک فست فشن، آلودگی کربنی وحشتناکی ایجاد میکند.
محصولات ناایمن؛ از فرمالدئید تا شارژرهای آتشزا
فراتر از مسائل زیستمحیطی، دیدهبانهای حمایت از مصرفکننده بارها نسبت به محصولات ناایمنی که استانداردهای اتحادیه اروپا را رعایت نمیکنند، هشدار دادهاند.
نتایج آزمایش جدیدی که در ۳۰ اکتبر توسط «Stiftung Warentest»، یک سازمان مستقل آلمانی متخصص در تست محصولات، منتشر شد، این ترسها را تایید میکند. این آزمایشها که با همکاری گروههایی از بلژیک و دانمارک انجام شد، نتایج فاجعهباری را نشان داد.
از ۱۶۲ کالای خریداری شده از تولیدکنندگان فعال در تمو و شین (شامل گردنبند، شارژر USB و اسباببازی نوزاد)، ۱۱۰ مورد با استانداردهای اتحادیه اروپا مطابقت نداشتند و حدود یک چهارم آنها «بهطور بالقوه خطرناک» بودند. برخی از اقلام حاوی سطوح بالایی از فرمالدئید یا فلزات سنگین مانند کادمیوم بودند و برخی از شارژرهای USB بیش از حد داغ میشدند.
این موضوع رقابت ناعادلانهای را نیز ایجاد کرده است، زیرا شرکتهای محلی موظف به رعایت این استانداردهای ایمنی سختگیرانه هستند، در حالی که این پلتفرمها از آنها فرار میکنند.

آیا جریمهها و قوانین جدید جلوی غولها را میگیرد؟
مقامات اتحادیه اروپا بیکار ننشستهاند. در ماه می، کمیسیون اتحادیه اروپا به شین در مورد نقض قوانین مصرفکننده (مانند تخفیفهای جعلی و فشار بر مصرفکننده) اخطار داد. در جولای، کمیسیون به طور مقدماتی تشخیص داد که تمو «قانون خدمات دیجیتال» (Digital Services Act) را با کوتاهی در جلوگیری از فروش محصولات غیرقانونی نقض کرده است.
در سطح ملی نیز اقداماتی در حال انجام است. اداره کارتل آلمان تحقیقاتی را علیه تمو برای نفوذ احتمالی بر قیمتگذاری آغاز کرده است. ایتالیا شین را به دلیل استفاده از ادعاهای زیستمحیطی گمراهکننده، ۱ میلیون یورو جریمه کرد.
فرانسه در این زمینه پیشتاز بوده و شین را در ماه جولای به دلیل تخفیفهای گمراهکننده ۴۰ میلیون یورو جریمه کرد که مجموع جریمههای این شرکت در فرانسه در سال جاری را به ۱۹۱ میلیون یورو رساند. فرانسه همچنین در حال کار بر روی قانون جدیدی برای ممنوعیت تبلیغات شرکتهای فست فشن و اعمال مالیات تا سقف ۱۰ یورو برای هر قلم لباس خریداری شده است.
با این حال، آگوستین رینا تاکید میکند: «اروپا باید خودش را جمعوجور کند و تمو و شین را پاسخگو کند.» کارشناسان معتقدند تا زمانی که اتحادیه اروپا حفره گمرکی زیر ۱۵۰ یورو را نبندد (که ممکن است تا ۲۰۲۸ طول بکشد)، این شرکتها به بهرهبرداری ادامه خواهند داد و مشتریان اروپایی نیز احتمالاً به خرید ادامه خواهند داد.