یلدای کارآفرینان استارتاپی ایران (یلداسامیت) بزرگترین گردهمایی سالانه استارتاپ‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان و فن‌آور است که هر سال به بهانه شب یلدا برگزار می‌شود. در این همایش، مدیران استارتاپ‌های بزرگ و کوچک، صندوق‌های خطرپذیر، شتاب‌دهنده‌ها، فضاهای کار اشتراکی، استارتاپ استودیوها و فعالان استارتاپی و دانش‌بنیان گرد هم می‌آیند تا وضعیت اکوسیستم استارتاپی ایران را در سالی که گذشت ارزیابی و افق‌های سال بعد را ترسیم کنند. هشتمین همایش یلدا سامیت هم روز سه‌شنبه، ۴ دی با حضور فعالان زیست‌بوم کارآفرینی و استارتاپی ایران در تالار وزارت کشور در حال برگزاری است.
تجربه جابه‌جایی؛ از گلرنگ به تپسی
اولین گزارش این گردهمایی مربوط به تپسی بود که گروه صنعتی گلرنگ مدتی است سهام آن را خریداری کرده و «سید مصطفی حسینی» بعد از این سرمایه‌گذاری به عنوان مدیرعامل این کسب و کار انتخاب شد.
او با بیان اینکه در درون مجموعه گلرنگ تنوع قابل توجهی از کسب و کارها وجود دارد که الزاما فرهنگ‌های یکسانی هم ندارند، گفت: «زمانی که مجموعه گلرنگ تپسی را تحویل گرفت چند سال تجربه کار در فضای استارتاپی و دو سال بود تجربه تخصصی‌تر در این زمینه را داشت و من نیز که از مجموعه گلرنگ به کسب و کار آمدم، با این حوزه ناآشنا نبودم.»
حسینی با تاکید بر اینکه انعطاف‌پذیری در این تغییرات اهمیت زیادی دارد، افزود: «ابتدای سال ۱۴۰۱ این کار به من محول شد. پیشتر در مجموعه گلرنگ تجربه کسب و کار اُکالا را داشتیم که نتوانست دید مثبتی در نگاه سرمایه‌گذاران ایجاد کند. اما بعد از تجربه کسب و کار تپسی می‌توانم بگویم این رویکرد مثبت ایجاد شد.»
موفقیت بعد از تغییر
در ادامه گزارشی که مدیرعامل تپسی ارائه کرد، مجری یلداسامیت از او درباره تجربه این انتقال و در عین حال حفظ موفقیت پرسید. این سوال حول این محور بود که اولین تجربه است که یک کسب و کار با حضور چند جوان راه‌اندازی و موفق می‌شود و بعد از داخل یک مجموعه سنتی فردی مدیریت آن را بر عهده می‌گیرد و کسب و کار به کار خود ادامه می‌دهد و رشد هم می‌کند.
مدیرعامل تپسی پاسخ به این سوال را با ذکر این توضیح شروع کرد که یک مجموعه بزرگ که به اندوخته‌ای از موفقیت رسیده است برای به خطر انداختن یک کسب و کار تصمیم نمی‌گیرد و از این رو، بنای اولیه باقی ماندن «میلاد منشی‌پور» مدیرعامل پیشین تپسی بود و بعدتر به دلیل وجود برخی تفاوت‌ها در نگاه تصمیم به جدایی او گرفته شد.
حسینی با تاکید بر اینکه این تغییر الزاما به معنای شکست نیست، گفت: «اولین عامل تاثیرگذار در موفقیت کسب و کار بعد از این تغییر به نظرم آماده بودن و بلوغ سازمان است. تپسی ساختارهای خوبی دارد و قائم به فرد نیست و همین امروز هم اگر من نباشم و فرد دیگری باشد کسب و کار کار خودش را پیش می‌برد.»
او عامل دوم را آگاهی مجموعه سرمایه‌گذار دانست و افزود: «ما هدف شفافی داشتیم و به همین دلیل برای سرمایه‌گذاری سراغ تپسی رفتیم. این خیلی مهم است و وقتی هدفمند حرکت می‌کنید یعنی پشت این اقدام یک دانش و تجربه‌ای وجود دارد و رسیدن به چنین جایگاهی که هدفمندی وجود داشته باشد یک مقدمه طولانی نیاز داشت و گلرنگ این مسیر را طی کرده بود.»
تسهیل‌گری بین دو حوزه
موضوع تسهیل‌گری بین اکوسیستم استارتاپی و صنایع بزرگ موضوع بعدی بود که در این گردهمایی مطرح شد و مدیرعامل تپسی در این باره گفت: «بین این دو تفاوت وجود دارد، اما این تفاوت به این معنا نیست که یکی از دیگری برتر است. در تجربه شخصی‌ام بین صنایع گلرنگ و کسب و کار تپسی بیشتر از هر چیز من به این تفاوت احترام گذاشتم و در واقع این اطمینان خاطر را ایجاد کردیم که قرار نیست تغییر قابل توجه در کسب و کار ایجاد شود.»
حسینی با بیان اینکه یکی از دلایل رشد نکردن تپسی نسبت به رقیبش نداشتن منابع سرمایه‌گذاری بود، توضیح داد: «با توجه به این مساله لازم بود که پس از تغییر مدیریت نگرانی در مجموعه ایجاد نکنیم.»
او البته موضوع دیگری را هم در این تسهیل‌گیری دخیل دانست و گفت: «در تجربه شخصی‌ام در این تغییر روی اشتراک دست گذاشتم. گلرنگ به شدت مجموعه چابکی است و ما بعد از تودیع و معارفه و دیدار با مدیرعامل اتاق مدیرعامل اولین جلسه را برنامه‌ریزی کردیم که این نشان می‌داد گلرنگ هم مانند تپسی چابک است و برای رشد آمده است. اما ما حتی تلاش نکردیم مزیت گلرنگ را به مجموعه تپسی تزریق کنیم و بیشتر سعی کردیم این موضوع در واقعیت مشخص شود. همیشه از گروه گلرنگ خواهش کردم که صبر کنند و معتقدم در بلندمدت هر دو مجموعه می‌توانند به هم کمک کنند.»
حسینی تاکید کرد: «این تجربه زیسته من از یک صنعت بزرگ و سنتی به یک استارتاپ احتمالا در ایران محدود است اما به نظرم بخش قابل توجهی از موفقیت آن به آگاهی و هدفمندی برمی‌گردد. ما در گروه گلرنگ می‌دانستیم از سرمایه‌گذاری و تپسی چه انتظاری داریم و پاشنه آشیل ما برای تغییر چیست. هرچند کار من در ابتدا و برای اعتمادسازی سخت بود و به نظرم الان هم برای اینکه ببینیم موفق شدیم یا نه زود است، اما خوشبختانه تا همین حالا به چیزی که می‌خواستیم دست پیدا کردیم.»
دوگانه سنتی- استارتاپی
وجود دوگانه‌ای به نام سنتی-استارتاپی در اکوسیستم استارتاپ‌ها موضوع بعدی صحبت مدیرعامل تپسی در گردهمایی یلداسامیت بود که او در این باره گفت: «به نظرم این دوگانه بیشتر ریشه در عدم شناخت دارد. اگر تفاوت دو فضا پذیرفته نشود و احترام نباشد، جذب سرمایه گروه‌های بزرگ برای استارتاپ‌ها سخت می‌شود.»
حسینی با ذکر این توضیحات چالش مهم استارتاپ‌ها هم شفاف نبودن هدف و مسیر کسب و کار برای رسیدن به رشد اقتصادی اعلام کرد و افزود: «البته حالا به نظرم اکوسیستم متوجه شده اگر قرار است جذب سرمایه کند باید به این مساله توجه کند که در نگاه سرمایه‌گذار حداکثر کردن سرمایه مهم است. در گذشته پیشنهادها فقط تصویر آینده و درباره کسب و کار بود در حالی که تمرکز سرمایه‌گذار روی اقتصاد کسب و کار است و باید این مساله برایش شفاف باشد.»
رقابت تپسی ادامه دارد
مدیرعامل تپسی در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه تپسی برای رقابت با رقیب خود فعالیت می‌کند، گفت: «ما برای رقابت آمده‌ایم. به نظر من در مدل فعلی فقط با سرویس تاکسی امکان رقابت در بلندمدت نیست. با طیف سرویس‌هایی که رقیب ارائه می‌دهد باید ما هم سرویس‌های دیگر را ارائه کنیم. در حال حاضر هم رقابتمان زیاد شده است و در ۴-۵ حوزه رقابت می‌کنیم. حتما که کار ما نسبت به رقیب سخت‌تر است، اما این رقابت لذت دارد و هر یک قدم که برمی داریم قدم رو به عقب برای رقیب است.»
