ژوبین علاقبند، چهره شناخته‌شده اکوسیستم استارتاپی ایران، در مصاحبه‌ای ویدیویی با پادکست «طبقه ۱۶»، به بیان دیدگاه‌های صریح خود درباره چالش‌های پیش روی استارتاپ‌ها، فرهنگ کارآفرینی و چشم‌انداز آینده فناوری در ایران پرداخت. او که اکنون مدیرعامل شرکت «لیان کپیتال» است، با اشاره به تجربیات خود در مجموعه‌هایی چون اسنپ، گروه فیروزه و زیراکس، به ابعاد مختلف تحولات دیجیتال در کشور پرداخت.
مقاومت رگولاتوری و فلسفه «اول شروع کن، بعد عذرخواهی کن»
علاقبند در آغاز صحبت‌هایش به مقاومت‌های اولیه نهادهای سنتی در برابر استارتاپ‌ها اشاره کرد و نقل قولی از معاون حمل‌ونقل شهرداری را بازگو کرد که به صراحت گفته بود: «من اگر می‌دانستم شما [اسنپ] قرار است چه کار کنید، از روز اول نمی‌گذاشتم اسنپ شروع به کار کند.» علاقبند در پاسخ به این رویکرد، بر فلسفه «اول شروع کن، بعد برو مشکلات را حل کن» تاکید کرد و افزود: «دنبال اجازه نباش. اگه کاری کردی خوب دراومد که اوکی، اگه نه میری معذرت‌خواهی.» او این رویکرد را برای عبور از موانع رگولاتوری در ایران ضروری دانست.
استعداد ایرانی: فراوان اما نیازمند گشایش
مدیرعامل سابق اسنپ، باور عمیقی به توانمندی استعدادهای داخلی دارد و معتقد است که مشکل ایران، کمبود استعداد نیست: «من احساس می‌کنم همه بیرونن [از ایران]، تلنت کم نیست. فقط کاری که باید بکنیم اینه که مملکتمونو باز کنیم.» او این دیدگاه را در مقابل نظریه‌ای قرار داد که معتقد است می‌توان در همین شرایط نیز به موفقیت رسید و تأکید کرد که گشایش فضای کشور، کلید اصلی شکوفایی است.
انقلاب هوش مصنوعی و دیسراپت حوزه سلامت
علاقبند به یکی از داغ‌ترین بحث‌های روز، یعنی «تحویل اینترنتی دارو» اشاره کرد و گفت: «در ایران، شاید باورت نشه، ۲۰ میلیون نفر مستعد به قند خونن. برای همین ما تو اون حوزه در صدد دیسراپت کردن حوزه سلامتی هستیم.» او تاکید کرد که شرکت‌های فعال در این حوزه به دنبال «دامین اکسپرت‌ها» هستند و این نشان‌دهنده ورود به مرحله‌ای از تغییرات بنیادی در سلامت دیجیتال است.
وی همچنین از ورود به «مرحله‌ای بسیار اساسی از تغییر» سخن گفت که اینترنت تاکنون منجر به آن شده و اکنون هوش مصنوعی به ارمغان خواهد آورد. علاقبند معتقد است که نه تنها فناوری در حال تغییر است، بلکه فرهنگ و حتی نوع پوشش افراد نیز در حال دگرگونی است و این تحولات، نوع آدم‌هایی را که در اکوسیستم فناوری فعالیت می‌کنند، متفاوت کرده است.
فرهنگ استارتاپی: از غیررسمی‌گرایی افراطی تا حرفه‌ای‌گری نتیجه‌محور
علاقبند با اشاره به تجربه خود در اسنپ و تفاوت آن با فرهنگ سنتی‌تر زیراکس و گروه فیروزه، به فرهنگ غیررسمی استارتاپ‌ها در گذشته اشاره کرد. او گفت که در ابتدا، پوشش‌های غیرمعمول (مانند شلوار پاره و موهای به هم ریخته) و فضای غیررسمی (مانند فوتبال دستی در دفتر) برایش عجیب بود، اما به مرور به آن عادت کرد. با این حال، او معتقد است که این فرهنگ «استارتاپی» که اکنون شهرت یافته، در ایران گاهی «به ضررمان» تمام شده، زیرا نمادهای آن به اشتباه به جای سخت‌کوشی و جدیت تعبیر شده‌اند.
او بر این باور است که در دنیای استارتاپی امروز، «تو منو از روی نتیجه کارم باید داوری کنی، نه از اینکه حالا من چطوری دارم حرف می‌زنم یا چه جوری دارم کار می‌کنم.» علاقبند این رویکرد را «حرفه‌ای‌گری غیرشخصی» خواند و تاکید کرد که هدف، ارایه بازخورد صریح و بی‌پرده است، حتی اگر در ابتدا کمی بی‌ادبانه به نظر برسد. او این فرهنگ را برای رشد و شفافیت ضروری می‌داند.
دفاع از «کپی‌برداری» و درس‌های زیراکس پارک
علاقبند با اشاره به اینکه ایران به دلیل تحریم‌ها و دلایل دیگر از دنیا عقب مانده است، از ایده «کپی‌برداری» از ایده‌های موفق خارجی دفاع کرد: «ایده‌های باحال، ایده‌هاییست که یه جایی جواب داده… ایده ها رو کپی کن و حالا تو بیا بهترش کن، بیا ایمپرووش کن، بیا هزینه‌تو کمتر کن، بیا افیشنسیتو بالا ببر، بیا مثلا ای‌آی بزن توش.» او معتقد است که ایده باید «پروف آو کانسپت» داشته باشد و اصرار بر اورجینال بودن صرف، بی‌معناست.
او همچنین به مثال زیراکس پارک اشاره کرد که چگونه نوآوری‌هایی مانند رابط کاربری گرافیکی و پرینتر لیزری در آنجا اختراع شد، اما خود زیراکس نتوانست از آن‌ها استفاده کند. او این اتفاق را «بسیار مرتبط» دانست و گفت که استیو جابز و بیل گیتس بودند که پتانسیل این نوآوری‌ها را دیدند و آن‌ها را به بازار عرضه کردند.
مدل رهبری استارتاپ‌ها و رشد خیره‌کننده اسنپ
علاقبند به بحث رهبری استارتاپ‌ها توسط بنیان‌گذاران در مقابل مدیران عامل بیرونی پرداخت و با ذکر مثال‌هایی از جمله دکتر دکتر و هوم‌کار، پیچیدگی‌های این موضوع را تشریح کرد. او معتقد است که نمی‌توان قانونی کلی در این زمینه وضع کرد.
وی با افتخار به دوران مدیریت خود در اسنپ اشاره کرد: «وقتی من به اسنپ رفتم، ما ۴۰۰ هزار تا راید (سفر) در روز داشتیم. موقعی که اومدم بیرون، دو و نیم میلیون راید در روز داشتیم.» او این موفقیت را نتیجه کار تیمی و مدیریت قوی دانست و به رویکرد تهاجمی «راکت اینترنت» در جذب نیرو و سرمایه‌گذاری اشاره کرد که در رشد اسنپ و حتی اسنپ‌فود موثر بود. او از رقابت شدید در بازار دلیوری غذا گفت و نقل قولی از یکی از رقبا را آورد: «ما آخر سر استراتژیمون به اینجا رسیده بود که بشینیم فقط شبا دعا کنیم که مهراد [مدیرعامل اسنپ‌فود] بره مهاجرت بکنه.»
نگرانی‌ها و امید به آینده ایران در عصر هوش مصنوعی
در پایان، ژوبین علاقبند نگرانی خود را از وضعیت کنونی ایران به دلیل فضای بسته ابراز کرد. او با تاکید بر اینکه «ایران نیاز به باز شدن دارد»، ابراز امیدواری کرد که مذاکرات جاری به نتیجه برسد و کشور باز شود تا استعدادها بتوانند با اشتیاق به ایران بازگردند و در کنار خانواده و مردم خود، زندگی شاد و سازنده‌ای داشته باشند. او معتقد است که اگر ایران باز نشود، کسب‌وکارهای مدرن و استارتاپی کنونی نیز «سنتی» خواهند شد، زیرا تغییرات فناوری (به ویژه هوش مصنوعی) بسیار سریع است و ایران باید بتواند با آن همگام شود.
