سرمایه‌گذاران خطرپذیر به فروتنی شناخته نمی‌شوند. با این حال بسیاری از آنها در این اواخر لحن متواضعانه‌تری داشته‌اند. صندوق سرمایه‌گذاری تامینی و خطرپذیر «تایگر گلوبال» (Tiger Global) به تازگی در نامه‌ای به سرمایه‌گذاران اعلام کرد که شرایط فعلی ترکیبی از یک تورم دست‌کم گرفته شده و رشد انفجاری دست بالا گرفته شده ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ در پرتفوی استارت‌آپ‌های تکنولوژی است. در ماه نوامبر گذشته شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر معروف سکویا در سیلیکون‌ولی بعد از جنجال بزرگ ورشکستگی پلتفرم صرافی رمزارز FTX که یکی از سرمایه‌گذاران مهم آن به شمار می‌آمد، از مشتریانش عذرخواهی کرد.
در ماه ژانویه «جفری پیچت ژانسواکیج» مدیر ارشد سرمایه‌گذاری GIC – یکی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری دولتی سنگاپور- گفت که با هوشیاری و دقت بیشتری به سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها فکر می‌کند. پشیمانی غول‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر ناشی از سقوط شدید صنعت تکنولوژی است. ریزش سنگین شاخص سهام نزدک به یک‌سوم در سال ۲۰۲۲، یکی از بدترین رکوردهای سال‌های اخیر در مقایسه با انفجار حباب دات‌کام در سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ بوده است. بر اساس اطلاعات منتشر شده از سوی بانک وام‌دهنده سیلیکون‌ولی که بیشتر به شرکت‌های تکنولوژی خدمات ارائه می‌کند، بین فصل‌های چهارم سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ متوسط ارزش سهام شرکت‌های تکنولوژی تازه‌وارد به بورس آمریکا، تا ۶۳درصد کاهش یافته است. سقوط ارزش سهام شرکت‌های سهامی عام، باعث کاهش ارزش سهام شرکت‌های خصوصی هم شده است. بعد از آنکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری سرمایهگذاریهایشان را کاهش دادند، ارزش سهام شرکت‌های خصوصی بزرگ‌تر و قدیمی‌تر تا ۵۶ درصد کاهش یافته است و همچنین شرکت‌هایی هم که موفق به جذب سرمایه شده‌اند، مبالغ اندکی را دریافت کرده‌اند.
همان‌طور که پیش‌بینی می‌شد، این روند تاثیری دلسردکننده روی سرمایه‌گذاران فعال در حوزه استارت‌آپ‌ها گذاشت. رشد نرخ تورم و افزایش نرخ بهره باعث شده است شرکت‌هایی که سودشان به‌طور عمده در بلندمدت دیده شده بود، امروز جذابیت کمتری برای سرمایه‌گذاران داشته باشند. جنجال‌هایی مانند ورشکستگی صرافی رمزارز FTX هیچ کمکی به بهبود شرایط نمی‌کنند. بررسی‌های موسسه تحقیقاتی CBInsights نشان می‌دهد که بعد از روند رشد چشمگیری که یک دهه به طول انجامید، میزان پول سرازیر شده به استارت‌آپ‌ها در سراسر جهان در سال ۲۰۲۲ به یک‌سوم کاهش یافته است. این میزان در فصل گذشته به ۶۶میلیارد دلار رسیده است که تا دو سوم کمتر از این میزان در فصل مشابه سال گذشته بوده. تعداد راندهای بزرگ سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌ها – که برابر ۱۰۰ میلیون دلار یا بیشتر است- تا ۷۱ درصد کاهش پیدا کرده است. استارت‌آپ‌های تک‌شاخ – که ظاهرا شرکت‌های خصوصی نادر و کمی هستند و ارزشی برابر یک میلیارد دلار یا بیشتر دارند- یک بار دیگر کمیاب شده‌اند؛ تعداد آنها حالا تا ۸۶ درصد کاهش یافته است.
این هیاهو سرمایه‌گذاران خطرپذیر بزرگ را – که آنها را نهنگ‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر می‌نامند- مجبور کرده است تا استراتژی‌های‌شان را تغییر بدهند. این شرایط برای سیلیکون‌ولی نشان از بازگشت به یک جریان سرمایه‌داری خطرپذیر فراموش‌شده با گردشگران ثروتمند کمتر و معاملات سرمایه‌گذاری بیشتر توسط بازیگران محلی و داخلی قدرتمندتر است که سرمایه‌شان را صرف شرکت‌های جوان‌تر می‌کنند. برای درک میزان ضررهای سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر، میزان رشد آنها را باید بررسی کرد. بین سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۲۱ میزان سرمایه‌گذاری سالانه در جهان تا حدود ۱۰برابر رشد کرد و به رقم ۶۳۸ میلیارد دلار رسید.
شرکت‌های سرمایه‌گذاری سنتی با رقابتی به شکل صندوق‌های سرمایه‌گذاری تامینی، بازوهای سرمایه‌گذاری شرکت‌های بین‌المللی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری دولتی در ورای مرزهای سیلیکون‌ولی مواجه شدند که بعضی از آنها شروع به سرمایه‌گذاری مستقیم در استارت‌آپ‌ها کرده بودند. روند معاملات سرمایه‌گذاری به سرعت وارد فاز رشد دیوانه‌وار شد. در سال ۲۰۲۱ صندوق سرمایه‌گذاری Tiger Global تقریبا هر روز یک معامله جدید را امضا کرد. «روئلف بوتا» رئیس شرکت سرمایه‌گذاری سکویا می‌گوید که تمام عرصه فعالیت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر تقریبا از تعادل خارج شده بود و اگر شما معامله‌ای انجام نمی‌دادید، رقیب‌تان این کار را می‌کرد.
آنچه در شرایط رشد انفجاری از عقل و منطق عبور می‌کند، حالا کمی نامعقول به نظر می‌رسد. رکود اقتصادی، منابع اصلی سرمایه صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر، یعنی شرکای آنها را ترسانده است. این گروه که شامل هر فردی از دفاتر خانوادگی و موقوفات دانشگاهی گرفته تا شرکت‌های صنعتی و صندوق‌های بازنشستگی می‌شود، به شکلی جسورانه در حال بزرگ‌تر شدن است. کاهش میزان سرمایه بازگشتی از سرمایه‌گذاری‌های فعلی باعث شده است که شرکای صندوق‌ها، همان سرمایه کم باقی‌مانده‌شان را با خساست بیشتری هزینه کنند. داده‌های منتشر شده از سوی شرکت تحقیقات آماری Preqin نشان می‌دهند که در سه ماهه آخر سال ۲۰۲۲ پول‌های جدیدی که به صندوق‌های سرمایه‌گذاری سرازیر شده‌اند کاهش یافته و به ۲۱ میلیارد دلار رسیده است که این میزان، کمترین رقم از سال ۲۰۱۵ بوده است.
بر اساس گزارش‌های تحلیلی منتشر شده از سوی شرکت تحقیقاتی PitchBook، در سال ۲۰۲۲ صندوق‌های سرمایه‌گذاری در آمریکا که ارزشی بیش از یک میلیارد دلار داشته‌اند، ۵۷ درصد از کل سرمایه را در اختیار داشته‌اند، در حالی که این میزان در سال ۲۰۱۸ برابر ۲۰ درصد بوده است. اینکه نهنگ‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر پشت این استخرهای بسیار بزرگ پول چطور خودشان را با زمستان سرمایه‌گذاری خطرپذیر تطبیق می‌دهند، شکل و شمایل این صنعت در سال‌های پیش‌رو را مشخص می‌کند. این نهنگ‌های خطرپذیر می‌تواند به سه زیرشاخه بزرگ تقسیم شوند که هر کدام با نام سرمایه‌گذاران بزرگی نمایندگی می‌شوند. گروه اول پادشاهی سنتی سیلیکون‌ولی است که نام‌هایی مانند سکویا و اندریسن هورویتز در آن جای می‌گیرند. گروه بعدی به گردشگران خصوصی مانند تایگر و صندوق رقیب نیویورکی آن یعنی Coatue و همچنین خانه سرمایه‌گذاری ژاپنی SoftBank اختصاص دارد. گروه سوم صندوق‌های دولتی از قبیل GIC سنگاپور و صندوق سرمایه‌گذاری عمومی Temasek عربستان سعودی (PIF) و Mubadala از امارات متحده عربی هستند. این صندوق‌ها همزمان با سرمایه‌گذاری مستقیم، عضو صندوق‌های سرمایه‌گذاری دیگری هم هستند؛ به عنوان مثال PIF یکی از شرکای بزرگ صندوق سرمایه‌گذاری Vision متعلق به SoftBank است. هر سه این گروه‌ها میزان سرمایهگذاریهایشان را کنترل کرده‌اند؛ با این حال هر کدام به شکلی به فشارهای اقتصادی موجود واکنش نشان داده‌اند، چون به میزان متفاوتی از این شرایط تاثیر گرفته‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که تنها در سال ۲۰۲۱ این موسسات بیش از ۲۰۰میلیارد دلار در استارت‌آپ‌ها سرمایه‌گذاری کرده‌اند؛ از شرکت‌های نوپا تا قدیمی‌ترهایی که به نظر می‌رسد در روند رشد قرار گرفته‌اند و تقریبا یک‌سوم کل شرکت‌های جهان را تشکیل می‌دهند.
بعد از انفجار حباب دات‌کام، سرمایه‌گذاری‌های خطرپذیر به حدود ۲۰ سال زمان برای بازگشت به نقطه اوج گذشته خودشان نیاز داشتند. امروزه صنعت تکنولوژی به بلوغ بیشتری رسیده است. به گفته بانک سرمایه‌گذاری سیلیکون‌ولی، ترازنامه‌های استارت‌آپ‌ها قوی‌ترند و نسبت اوج ارزش آنها با میزان فروش‌شان، به کمترین میزان از سال‌های ۲۰۰۰ و ۲۰۰۱ رسیده است. این‌بار نهنگ‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر به ۲۰ سال زمان برای ترمیم آسیب‌هایشان نیاز ندارند، اما این تجربه اثرات بلندمدتی روی بعضی از آنها خواهد گذاشت.
منبع: اکونومیست (از دنیای اقتصاد)
