صبح امروز اولین نشست خبری نقشه و مسیریاب نشان از طریق اسکایپ با حضور خبرنگاران برگزار شد. مدیران ارشد نقشه و مسیریاب نشان در این رویداد خبری داستان شکل‌گیری نشان، اقدامات اخیر این اپلیکیشن در دوران کرونا، قابلیت‌های نسخه جدید و در نهایت آینده‌ای که برای این سرویس ترسیم کرده‌اند را اعلام کردند.
«جواد عامل»، مدیرعامل نقشه و مسیریاب نشان درباره نحوه شکل‌گیری نشان اعلام کرد: «شرکت مادر مسیریاب نشان، «راژمان» است که از سال ۹۰ در حوزه سرویس‌های نقشه موبایلی فعالیت خود را آغاز کرده و اولین خروجی این شرکت، «نقشه ترافیک مشهد» بود که در سال ۹۱ منتشر شد.» او همچنین گفت که پس از آن، راژمان در ۱۷ شهر بزرگ کشور «نقشه‌ی همراه» را راه‌اندازی کرده است.
مدیرعامل نشان درباره جزئیات همکاری با شهرداری‌ها و آینده‌ای که برای این همکاری متصور بوده است، گفت: «از اواسط سال ۹۵ به این فکر افتادیم که اپ‌های شهرداری‌های مختلف را یکپارچه کرده و به عنوان نقشه کل کشور ارائه دهیم، اما این هدف به دلیل بروکراسی‌های موجود به نتیجه نرسید. در آذر ۹۶ با تکیه بر داده‌های باز و آزاد OpenStreetMap و با استفاده از فناوری و تجربه‌ای که طی این سال‌ها به دست آورده بودیم، کار توسعه نشان را آغاز و اولین نسخه را در دی ۹۶ منتشر کردیم.»
او همچنین اعلام کرد که تعداد کاربران نشان در نوروز ۹۷ و تنها چند ماه پس از عرضه، به ۴۰۰ هزار نصب رسید. مدیرعامل نشان از سوی دیگر به جذب سرمایه در سال ۹۷ و تنها ۶ ماه پس از شروع به کار نشان اشاره کرد و گفت: «ما برای استقلال از شهرداری‌ها و و تمرکز روی رشد نشان تصمیم به جذب سرمایه گرفتیم. این سرمایه‌گذاری در خرداد ۹۷ با گروه مالی پاسارگاد و شرکت فناپ به نتیجه رسید و توانستیم ۶ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان سرمایه نقدی همراه با تامین سخت افزاری مورد نیاز با ارزش تقریبی ۵ میلیارد تومان دریافت کنیم.»
نشان در آستانه ۵ میلیونی شدن
جواد عامل در این رویداد خبری اعلام کرد که بیشتر رشد نشان به شکل طبیعی و ارگانیک بوده است که از ارائه قابلیت‌های جذاب، کاربردی و بومی‌سازی شده برای کاربران سرچشمه گرفته است.
مدیر عامل نشان در ادامه گفت: «اپلیکیشن نشان حالا بر روی نزدیک به ۵ میلیون موبایل نصب شده است. این آمار از پنل گوگل فایربیس و همچنین گزارش وزارت ICT برداشت شده است.»
او همچنین آمارهای قابل توجهی را درباره استفاده کاربران از نشان پیش از آغاز کرونا در کشور به اشتراک گذاشت و گفت: «پیش از شیوع کرونا و در روز‌های پر ترافیک بهمن‌ماه به صورت روزانه تقریبا ۵میلیون بار سرویس مسیریابی نشان توسط کاربران فراخوانی شده است و تقریبا ۱۳ میلیون دقیقه این اپلیکیشن جلوی کاربران باز بوده است. هر روز بیش از ۷۰۰.۰۰۰ جستجو توسط کاربران انجام شده است.»
ترکیب مشارکت مردمی و هوش مصنوعی برای توسعه نشان
مدیرعامل نشان با اشاره به تلاش برای رقابت با گوگل در ایران، که در بسیاری از موارد کاربران ایرانی را نادیده می‌گیرد، گفت: «در طول ۲ سال و نیم فعالیت نشان با مشارکت کاربران و استفاده از OpenStreetMap بیش از ۷۳۰ هزار مکان منحصر به فرد در نشان ثبت شده است و به صورت مستمر در حال تکمیل است. این اطلاعات شامل مکان‌های گردشگری، مکان‌های تجاری، کسب و کارها و… است که علاوه بر اینکه به کاربران این امکان را می‌دهد که بتوانند با سهولت مکان‌های مدنظر خود را بیابند، این امکان را نیز فراهم می‌کند که بتوان در مقاطع حساس مانند ایام کرونا این اطلاعات را رصد و بررسی و براساس آن برنامه‌ریزی کرد.»
وی در ادامه افزود: «تکیه اصلی نشان در ثبت نقاط منحصر به فرد و گزارش پلیس بر کاربران نشان است و در کنار این مشارکت، ما نیز هوش مصنوعی اپلیکیشن را توسعه دادیم که در زمینه صحت سنجی و بهبود در حال کمک به ثبت این اطلاعات است.» به گفته او بهترین مثال در این زمینه، ثبت سرعت‌گیرهاست که تاکنون بیش از ۲۳ هزار سرعت گیر توسط کاربرها ثبت و بعد از تجمیع هوشمند و افزایش دقت روی نقشه منتشر شده است.
اقدامات نشان در دوران کرونا
در ادامه این نشست «داوود امینی» مدیر تیم ترافیک نشان با اشاره به وضعیت ایجاد شده به واسطه کرونا در جامعه گفت: «ما برای نوروز برنامه‌ریزی گسترده‌ای داشتیم تا بتوانیم بهترین خدمات را به مسافران نوروزی ارائه دهیم اما با وجود کرونا و کاهش شدید سفرهای نوروزی، برخی برنامه‌ها را تغییر دادیم و سعی کردیم با تغییر اولویت‌ها قابلیت‌هایی را به کاربران ارائه دهیم که در این ایام بیشترین کاربرد را برای آن‌ها داشته باشد. ما در راستای مسئولیت اجتماعی خود، تلاش کردیم قابلیت‌های کاربردی را به کاربران نشان ارائه دهیم و در این زمینه از نمونه‌های موفق اپلیکیشن‌های مسیریابی در چین، تایوان و سنگاپور نیز الگو گرفتیم.»
مدیر تیم ترافیک نشان با اشاره به توسعه قابلیت‌های کاربردی در زمینه کرونا گفت: «در مرحله اول سعی کردیم بتوانیم برخی داده‌ها را از سازمان‌های ذیربط بگیریم که به نتیجه نرسیدیم و در نتیجه تصمیم گرفتیم با تحلیل داده‌ها، قابلیت‌هایی را برای کمک به مردم در این بحران ایجاد کنیم.»
البته او اعلام کرد که در این زمینه رعایت حریم خصوصی کاربران کاملا رعایت شده است و اساسا کاربران نشان هیچ الزامی برای ثبت اطلاعات هویتی خود برای استفاده از این سرویس ندارند: «نشان تنها اپلیکیشن نقشه و مسیریاب است که به اطلاعات کاربران در پس زمینه دسترسی ندارد و تنها زمانی این اطلاعات را دارد که کاربر در حال استفاده از اپلیکیشن است. اما برای مثال اطلاعات مربوط به کاربران پیاده و مشخص کردن نقاط پرتردد از طریق کاربرانی به دست می‌آید که پس از استفاده، اپلیکیشن را نبسته‌اند یا در نقشه دنبال مکان خاصی می‌گردند. خروجی اولیه در شهرهای مشهد و تهران تست شد و پس از بررسی حضوری این مناطق و تکرار و تنظیم خروجی‌ها نتیجه قابل اعتمادی حاصل شد که منجر به نمایش نقاط پرتردد عابرپیاده در نقشه نشان شد.»
امینی در ادامه افزود: «این سرویس در دو بخش فعال است. در مرحله اول داده‌های آنلاین نیم ساعت اخیر را که بر اساس تراکم گزارش به رنگ‌های زرد و نارنجی در نقشه مشخص شده است و محل‌هایی که طی ۲۴ ساعت گذشته شلوغ است را به رنگ بنفش مشخص می‌کنیم.»
مدیر تیم ترافیک نشان همچنین گفت که این داده ها به صورت OpenData در دسترس است تا بتوان از آن برای برنامه‌ریزی‌های شهری استفاده کرد و در همین زمینه تاکنون ۲ شهر قم و شیراز این اطلاعات را دریافت کرده‌اند و ۲ شهر دیگر نیز از روی نقشه اقدامات خود را طراحی کرده‌اند.
امینی از سوی دیگر به قابلیت کاربردی دیگری که به نشان اضافه شده است اشاره کرد؛ قابلیتی که به کاربران کمک می‌کند تا در شرایط کنونی بتوانند تصمیم بگیرند که چه ساعتی به محل مورد نظر خود مراجعه کنند تا با خلوت‌ترین حالت روبه‌رو باشند: «یکی از نیازهای ضروری شهروندان در ایام کرونا، خرید مایحتاج روزانه بود و با ایده گرفتن از گوگل و تحلیل داده‌های نشان، ساعات شلوغ مراکز خرید و مراکز پر تردد شهرها را به نشان اضافه کردیم تا کاربران برای حضور در این مکان‌ها با برنامه‌ریزی بتوانند در ساعات خلوت‌تر به این مکان‌ها مراجعه کنند.»
مدیر تیم ترافیک نشان همچنین از اقدام دیگر نشان در همکاری با اپلیکیشن ماسک و ارائه زیرساخت نقشه به آن توضیح داد و گفت: «یکی دیگر از اقدامات نشان در ایام کرونا، ارائه زیرساخت نقشه به اپلیکیشن ماسک بود. در این خصوص زیاد از ما خواسته می‌شد که کار مشابهی را انجام دهیم اما ورود به این حوزه اولویت ما نبود. چون مایل نبودیم خط قرمز خود در خصوص عدم برداشت داده‌های هویت‌دار را نقض کنیم. از این‌رو زمانی که تیمی از دانشگاه شریف این ایده را مطرح کردند زیرساخت نقشه را به رایگان در اختیار آنان قرار دادیم و اکنون نرم‌افزار ماسک بزرگترین سرویس گیرنده نشان است و روزانه درخواست‌های بسیار قابل توجهی را از سوی این اپلیکیشن پاسخ می‌گوییم.»
امینی در ادامه با اشاره به گزارش گوگل و تحریم‌های ایران اظهار داشت: در اواسط نوروز گوگل گزارشی از میزان تردد به مکان‌های مختلف برای بیش از ۱۳۰ کشور دنیا منتشر کرد، ولی ایران رو به دلیل تحریم‌ها از این لیست حذف کرده بود! این موضوع موجب شد که ما گزارش جامعی از میزان ترددهای کاربران، سفرهای نوروزی و چندین گزارش دیگه در همین راستا تهیه و منتشر کنیم. در گزارش میزان سفرهای نوروزی مشخص شد که تعداد سفرها در نوروز ۹۹ نسبت به نوروز ۹۸، ۷۱٪ کاهش داشته و این به خاطر شرایط کرونا اتفاق افتاده.
همچنین، میزان تردد کاربرها به مکان‌هایی مانند مساجد، ادارات دولتی، مراکز خرید و … در قالب یک گزارش مفصل برای کل ایران و هشت کلان‌شهر دیگر در ایران تهیه و منتشر شد.
امینی گفت که این گزارش در برخی شهرها به صورت مستقیم به شهرداران ارائه شد و مبنای گزارشات داخلی شهرداری‌ها قرار گرفت. از سوی دیگر گزارش نشان از سفرهای نوروزی در وزارت بهداشت و کشور نیز مطرح شد.
قابلیت‌های نسخه جدید نشان
در ادامه این نشست «مصطفی جلمبادانی»، مدیر محصول تیم نشان از قابلیت‌های تازه و کاربردی در نسخه جدید نقشه و مسیریاب نشان خبر داد. به گفته او مسیریابی اتوبوس و حمل‌ونقل پاک، مسیریابی موتور سیکلت، دوچرخه و البته مسیریابی آفلاین از قابلیت‌های نسخه جدید نشان هستند.
- حمل‌ونقل همگانی
او در همین رابطه توضیح داد: «یکی از اولویت‌های همیشگی ما در نشان تاکید بر حمل و نقل پاک بوده است و در همین راستا قابلیت مسیریاب اتوبوس برخی شهرها در مهرماه ۹۸ به نشان اضافه شد. حالا کاربران ۲۷ شهر بزرگ ایران می‌توانند در اپلیکیشن نشان به وسیله حمل‌ونقل عمومی مسیریابی کنند.»
جلمبادانی افزود: «اکنون در شهرهای مشهد، تهران، کرج و اصفهان، علاوه بر سرویس‌دهی درون شهر، سرویس‌های حمل‌ونقل همگانی شهرهای کناری نیز در نشان به صورت کامل تعریف شده و قابل استفاده کاربران است. برای مثال کاربران می‌توانند از بومهن تا هشتگرد بهترین مسیر با اتوبوس و مترو را پیدا کنند به صورت کلی مسیریابی حمل‌ونقل همگانی بین تهران و کرج و کلیه‌ی شهرهای اقماری پیرامون به صورت یکپارچه ارایه می‌شود..»
او همچنین گفت که در نسخه جدید با کلیک روی هر ایستگاه اتوبوس، لیست اتوبوس‌هایی که از آن ایستگاه عبور می‌کنند نمایش داده می‌شود و همچنین با جستجو شماره خط می‌توان به تمام ایستگاه‌های آن خط دسترسی داشت. علاوه بر این، با همکاری شهرداری مشهد و تهران زمان رسیدن اتوبوس به هر خط نیز در نشان افزوده شده است.
- دوچرخه
جلمبادانی با اشاره به اضافه شدن مسیریابی دوچرخه به نشان گفت: «در تمام شهرهای کشور مسیریابی دوچرخه و پیاده افزوده شده است و کاربرانی که برای رسیدن به مقصد، سعی در استفاده از این شیوه‌‌ها دارند می‌توانند از نشان استفاده کنند. نکته حائز اهمیت این قابلیت این است که در مسیریابی عابر پیاده و دوچرخه، شیب مسیر نیز محاسبه شده است.»
- موتورسیکلت
مدیر محصول تیم نشان درباره اضافه شدن مسیریابی موتورسیکلت به نقشه و مسیریاب نشان نیز گفت: ما در نشان سعی داریم کاربر هر جا که هست بتواند به راحتی مقصدش را پیدا کند و با بهترین وسیله به مقصد برسد و این قابلیت اکنون برای موتورسواران نیز فراهم شده است.این قابلیت با رعایت قوانین تردد موتور نظیر محدودیت‌های عبور از تونل‌ها یا برخی پل‌هاارایه شده است. موتورسواران این قابلیت که پیش از این فقط در نرم‌افزار رقیب ما یعنی «ویز» وجود داشت، در نشان نیز قابل استفاده است ضمن آن‌که ترافیک مسیر با نسبت‌های متفاوتی نسبت به ترافیک خودرو در مسیریابی در نظر گرفته می‌شود. زیرا متورسیکلت در شرایط ترافیک نیز با سرعت بیشتری نسبت به خودروها امکان حرکت دارد..»
- مسیریابی و جستجوی آفلاین
مدیر محصول تیم نشان به مسیریابی آفلاین نیز اشاره کرد و گفت: قابلیت جدیدی که به نشان افزوده شده است، قابلیت مسیریابی آفلاین است که پیش از این قابلیت نقشه و جستجو آفلاین در نشان فراهم بود و اکنون مسیریابی نیز به آن افزوده شده است و اکنون نشان تنها اپلیکیشنی است که هر سه قابلیت نقشه، مسیریابی و جستجو را به صورت کاملا آفلاین ارائه می‌دهد.
- تصاویر ماهواره‌ای جدید
قابلیت دیگری که به نشان اضافه شده است، تصاویر ماهواره‌ای جدید است که در برخی از شهرها از نقشه گوگل نیز داده‌های جدیدتری دارد. جلمبادانی با اشاره به نیاز مستمر نقشه به بروزرسانی اطلاعات گفت: «ما برای ارائه سرویس کامل به کاربران و گرفتن جای گوگل مپ، برای رفع نیاز روزانه کاربران باید علاوه بر مسیریابی روی داده‌های مختلف نقشه هم کار کنیم و در همین راستا نقشه ماهواره‌ای که یکی از درخواست‌های زیاد کاربران ما بود به نشان اضافه شد و اکنون به روزترین تصاویر ماهواره‌ای بیشتر شهرهای ایران در نشان قابل مشاهده است و در بسیاری از نقاط نقشه نشان از نقشه گوگل مپ نیز به روزتر است.» وی در این خصوص حرم خالی حضرت‌رضا و میدان خالی نقش جهان اصفهان را که خالی از زائران و مسافران نوروزی بود ارایه کرد. ضمن آن‌که زیرگذر گیشا در تهران در نقشه به صورت فعال قابل مشاهده بود.
- نقشه ۳ بعدی تهران
او همچنین به اضافه شدن نقشه ۳ بعدی تهران به اپلیکیشن نشان خبر داد و گفت: «نقشه ۳ بعدی شهر تهران اکنون به نشان افزوده شده و کاربران می توانند تمام نقاط تهران را به صورت ۳ بعدی در نشان ببینند. وی با بیان اینکه این نقشه سه‌بعدی با پردازش تصاویر هوایی به روش‌های فتوگرامتری تولید شده است، اضافه کرد که این ویژگی در آینده به تدریج در سایر شهرهای ایران نیز ارایه خواهد شد.»
- اضافه شدن پلاک‌ها در مشهد و کرج
جلمبادانی اعلام کرد که یکی دیگر از قابلیت‌هایی که به این نسخه نشان اضافه شده است، پلاک‌های ساختمان‌هاست. به گفته او این قابلیت، یکی از تفاوت‌های کلیدی نشان با گوگل مپ است که اکنون در شهرهای تهران، مشهد و کرج قابل مشاهده است و به زودی در سایر شهرها نیز فعال خواهد شد.
استراتژی نشان در آینده
در ادامه این نشست خبری، «حسین بخشایی»، مدیر استراتژی نشان، نصب ارگانیک این اپلیکیشن را مایه افتخار آن دانست. او اعلام کرد که هدف راژمان، که از سال ۹۰ وارد توسعه محصول در حوزه نقشه شد، خلق ارزش برای کاربران ایرانی بوده است، به گونه‌ای که اگر تحریم‌های گوگل بیشتر شد، دسترسی کاربرانی ایرانی به این سرویس‌های نقشه و مسیریاب محدود نشود: «نشان می‌خواهد تبدیل به پلتفرمی شود که کسبوکارها بتوانند برای تبلیغات خود روی آن حساب باز کنند و حتی شهرداری‌ها نیز بتوانند از اطلاعات ما استفاده کنند.»وی با ارایه‌ی آماری از پنل گوگل‌پلی از رشد مستمر نصب ماهانه نشان خبر داد. بر اساس این نمودارنشان در ماه گذشته بیش از ۵۰۰.۰۰ نصب جدیدداشته است.
بخشایی استراتژی نشان در ۲.۵ سال اخیرا به سه قسمت تقسیم کرد. هدف بخش اول و در شروع فعالیت، رانندگان خودرو و تاکسی‌های اینترنتی بودند: «با چشم‌انداز موجود نشان در قدم اول به خاطر نیاز بازار رانندگان خودرو سواری اعم از رانندگان تاکسی‌های اینترنتی و شهروندان را مورد هدف خود قرار داد و اکنون در کنار رقیب خوبی مثل Waze، نشان سهم بزرگی از بازار را در دست دارد.»
در گام دوم ارایه‌ی مسیر به کاربران با هر وسیله‌ی نقلیه و در هر شرایطی در دستور کار نشان قرار گرفت. مسیریابی حمل‌ونقل همگانی، دوچرخه، پیاده و موتوری با هدف پوشش نیازهای مختلف کاربران در مسیریابی ارایه شده است.
وی گفت: «در قدم بعدی ما برای تحقق هدف ساده‌تر به مقصد رسیدن، قابلیت مسیریابی به صورت آنلاین و آفلاین با وسایل حمل‌ونقل عمومی، موتور، دوچرخه و پیاده را به نشان اضافه کردیم. این قابلیت‌ها با هدف در اختیار قرار دادن امکان مسیریابی برای همه افرادی بود که با هر وسیله‌ای قصد تردد شهری یا بین شهری دارند.»
مدیر استراتژی نشان در ادامه با اشاره به گام بعدی و سوم این پلتفرم که از حالا شروع می‌شود، گفت که نشان می‌خواهد تبدیل به یک نقشه کامل برای کاربران ایرانی شود که افراد و کسبوکارها را به هم متصل می‌کند. او در این باره گفت: «به این شکل حتی افرادی که قصد تردد بین شهری و یا شهری را ندارند اما قصد پیداکردن مکان (POI) خاصی را دارند از نشان استفاده کنند و به همین منظور قابلیت‌هایی همچون سرویس ساعات شلوغ مراکز تجاری یا نقشه ماهواره‌ای به نشان افزوده شده است.»
بخشایی در پایان با اشاره به نقش پررنگ کاربران در توسعه نشان، گفت: «ما با کمک کاربران نشان توانسته‌ایم بخش زیادی از مشاغل، کسبوکارها و… را در نقشه ثبت کنیم و در حال حاضر روزانه نزدیک به ۷۰۰ هزار مکان در روز بر روی نشان جستجو می‌شود و با برنامه‌ریزی‌های انجام شده در تلاشیم این تعداد تا انتهای سال جاری به ۲.۵ میلیون جستجوی روزانه برسد.»
