در چندسال اخیر پلتفرم‌های آنلاین استارتاپی تاثیر قابل توجهی در توسعه صنعت گردشگری در ایران داشته‌اند. آنها با استفاده از ایده‌های خلاقانه و نیروی انسانی جوان، نخبه و با انگیزه توانسته‌اند موجی تازه در صنعت گردشگری ایجاد کنند و در این میان کسب و کارهای بزرگی نیز به وجود آمده است. استارتاپ‌ها همواره در شناسایی چالش‌ها و فرصت‌ها پیشقدم هستند و راه حل‌های خلاقانه‌ای را بر بستر فناوری به ویژه فضای مجازی ارائه می‌دهند.
در حوزه گردشگری نیز یکی از مهمترین چالش‌ها، مساله اقامت حین سفر است. چالشی که برای مردم روستاها و شهرهای توریست‌پذیر از سال‌ها پیش از ظهور کسب و کارهای آنلاین، تبدیل به فرصتی برای کسب درآمد شده بود. اما با توسعه پلتفرم‌های آنلاین اجاره ویلا و اقامتگاه، میزان کارآفرینی در روستاها و شهرهای سراسر ایران به سرعت و شدت رشد پیدا کرده است.
هومسا، جاباما، جاجیگا و چند پلتفرم آنلاین دیگر از مشهورترین استارتاپ‌های این حوزه به شمار می‌روند. این نوع پلتفرم‌ها در واقع یک سامانه رزرو و اجاره آنلاین ویلا، سوئیت و اقامتگاه را در اختیار کاربران علاقمند به گردشگری می‌گذارند که با کمک تیم‌های تخصصی، توانسته‌اند امکان انتخاب از میان هزاران اقامتگاه را برای مردم فراهم کنند.
پلتفرم‌های آنلاین اجاره اقامتگاه توریستی تنها برای کاربران و گردشگران مفید نیستند؛ بسیاری از مردم بومی روستاها و شهرستان‌های میزبان مردم نیز با استفاده از این پلتفرم‌ها، اقامتگاه‌های خود را در معرض دید و انتخاب میلیون‌ها نفر از سراسر ایران قرار می‌دهند. اتفاقی که موجب توسعه صنعت گردشگری در سراسر کشور و کارآفرینی و اشتغالزایی برای میزبانان روستاها و شهرستان‌ها بوده است. این مدل از کسب و کارهای آنلاین در صورت حمایت‌های دولت و نهادهای حاکمیتی، می‌توانند به مهمترین ابزار توسعه اقتصادی در شهرها و استان‌های کوچک و بزرگ کشور باشند و همچنین از مهاجرت افراد به شهرهای بزرگ‌تر یا پایتخت ممانعت کنند.
در حال حاضر با وجود اینکه ظهور بیماری جهانی کرونا باعث شده تا مردم به استفاده از خدمات آنلاین بیشتر متمایل شوند اما استارتاپ‌های حوزه گردشگری به دلیل کاهش آمار سفرهای توریستی از این اتفاق متضرر شدند.
به همین دلیل آنها مدام راهکارهای خلاقانه‌ای را در پیش می‌گیرند تا اقتصاد گردشگری در کشور دچار بحران نشود. در چنین شرایطی بهتر است دولت و نهادهای حاکمیتی نیز به عنوان حامی مانع از توقف رشد کارآفرینی و اشتغالزایی بومی باشند.
«مانع‌زدایی از پلتفرم‌های اجاره اقامتگاه»
ثمین موتمن‌فر کارشناس و روزنامه‌نگار فناوری اطلاعات ضمن تاکید بر لزوم حمایت از کسب و کارهای حوزه گردشگری بر بستر اقتصاد دیجیتال می‌گوید: «تحریم‌های ناجوانمردانه غربی و تبلیغات منفی علیه کشور بیشترین تاثیر منفی را در حوزه صنعت گردشگری به ایران تحمیل کرده است؛ علاوه بر این ظهور بیماری پاندمیک کرونا نیز به این صنعت آسیب می‌رساند.»
این کارشناس استارتاپ‌ها ادامه می‌دهد: «پلتفرم‌های آنلاین اجاره اقامتگاه مثل هومسا و هزاران میزبان و صاحب اقامتگاه بومی فعال در آنها در شرایط خاص فعلی نباید با چالش‌های بیشتری مواجه شوند و دولت باید در تبلیغ ظرفیت‌های این استارتاپ‌ها حامی آنها باشد.»
موتمن‌فر اعتقاد دارد: «با وجود تمامی موانع و مشکلات، استارتاپ‌های حوزه گردشگری تا به امروز در کشور عملکرد موفقیت‌آمیزی داشته‌اند و توانسته‌اند در اشتغالزایی و کارآفرینی به ویژه در روستاها موثر ظاهر شوند.»
او ادامه می‌دهد: «اکنون اقتصاد دیجیتال در سراسر دنیا مورد توجه است و در صنعت گردشگری یا حوزه اجاره ویلا و اقامتگاه نیز تاثیر بسزایی گذاشته است؛ در حالی که در ایران متاسفانه نهادهای مختلف برای کسب و کارهای این حوزه چالش ایجاد می‌کنند در کشورهای همسایه مثل ترکیه، دولت با حمایت‌های ویژه باعث شده است که صنعت گردشگری بومی و روستایی آسیب نبیند. آنها حامی ایده‌های خلاقانه برای اجاره اقامتگاه‌های حفاظت‌شده و ضدعفونی شده در دوران کرونا هستند و حتی استقبال مردمی برای استفاده از این نوع خدمات خاص در بعضی مناطق دور افتاده روستایی در ترکیه حتی بیشتر از قبل شده است.»
ثمین موتمن فر می‌گوید: «در ایران پلتفرم‌های اجاره ویلا و اقامتگاه که همواره به دلیل بعضی مسائل فرهنگی با چالش‌ها و موانع خاصی مواجهند، در شرایط خاص فعلی نیاز دارند خدمات خود را بیشتر از گذشته تبلیغ کنند تا آسیب اقتصادی کمتری را شاهد باشند؛ دولت باید برای آنها مانع‌زدایی کند زیرا که مشکلات علاوه بر تاثیر منفی بر کارآفرینی روستایی و صنعت گردشگری، ممکن است نیروهای متخصص کشور در این زمینه را به کشورهای همسایه مثل امارات و ترکیه کوچ دهد. همانطور که در هر دو کشور عزم راسخی برای به کارگیری نخبگان این حوزه از ایران وجود دارد.»
