این هفته نشست هم‌اندیشی مدیران شتابدهنده‌ها و مراکز نوآوری با روح‌الله دهقانی، معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری در محل کارخانه نوآوری آزادی برگزار شد. دهقانی گفت طبق آمار رسمی پارک فناوری پردیس، درآمد این پارک معادل ۸۰ درصد درآمد تمامی پارک‌های فناوری در کشور است. به تعبیر دیگر، ۵۵ پارک فناوری در کشور ۲۰ درصد درآمد باقی مانده از این بازار را تولید می‌کنند که یعنی این پارک‌ها در واقع فیک هستند. او تصریح کرد: «به عقیده من، معاونت علمی اگر بخواهد کار صحیح را انجام دهد باید یک دولت استارتاپی ایجاد کند.»
در این نشست، فعالان استارت آپی و دانش بنیان از حدود ۱۵ شهر، مهم‌ترین درخواست‌ها و کلیدی ترین انتقادهای خود را مطرح کردند.
روح الله دهقانی، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در این نشست، به کلیدی ترین نکات مطرح شده از سوی فعالان این صنعت پاسخ داد و گفت: وقتی می‌خواهیم عملکرد این معاونت را منصفانه ارزیابی کنیم، باید بگوییم که مسئولان این معاونت در سال‌های گذشته واقعاً زحمت کشیده‌اند که باوجود همه کاستی‌های موجود، بالاخره این امکانی که امروز در آن دور هم جمع شدیم فراهم شده است.
وی گفت: البته با وجود همه اقدامات مثبت انجام شده در سال‌های گذشته، امروز نیاز به بازتعریف برخی مفاهیم و باز طراحی زیست بوم اقتصاد دانش بنیان در کشور داریم؛ اساساً برخی از مفاهیم در این صنعت باید بازنشسته شوند و مفاهیم جدیدی جایگزین آنها شوند.
دهقانی با اشاره به کاستی‌ها و مشکلاتی که از سوی فعالان اقتصاد دانش بنیان مطرح شد، یادآور شد: بخشی از اشکالات موجود در مسیر توسعه اقتصاد دانش بنیان گریزناپذیر بوده است و بخشی هم نیاز به بازتعریف دارد و قابل رفع است.
وی اضافه کرد: در هفته گذشته با ۲۰ شرکت دانش بنیان واقعی درباره اینکه آیا سیستم دانش بنیانی در کشور و ملاک‌های تشخیص شرکت‌های دانش بنیان به شکل صحیح کار می‌کند یا خیر جلسه داشتم و از آنها پرسیدم که به نظر آنها آئین نامه ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان و روش ارزیابی چگونه باید باشد؟
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری تصریح کرد: این سوالات پایه و اساسی اگر رفع شود اتفاق بزرگی در زیست بوم دانش بنیانی کشور رخ خواهد داد. برای مثال وقتی کره جنوبی فقط ۱۷ پارک فناوری دارد، آیا وجود ۵۶ پارک فناوری در ایران ضروری است؟
به گفته دهقانی، طبق آمار رسمی پارک فناوری پردیس، درآمد این پارک معادل ۸۰ درصد درآمد تمامی پارک‌های فناوری در کشور است. به تعبیر دیگر، ۵۵ پارک فناوری در کشور ۲۰ درصد درآمد باقی مانده از این بازار را تولید می‌کنند که یعنی این پارک‌ها در واقع فیک هستند.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری با ذکر مثالی دیگر، افزود: همین امروز افرادی وجود دارند که حتی ۵ بار از این معاونت تسهیلات گرفته‌اند و افرادی هم هستند که پس از ماه‌ها دوندگی در آخر حتی موفق نشده‌اند یک بار تسهیلات بگیرند. بنابراین حتماً این سازوکارها نیاز به شفافیت دارد. یکی دیگر از سوال‌های اساسی در این باره این است که ما فرآیندها را از مرحله عرضه آغاز کرده‌ایم؛ آیا اساساً این کار صحیح بوده است یا باید از بازار شروع می‌کردیم؟
دهقانی ادامه داد: سال‌ها است که ایده حمایت از طرح‌های دانش بنیانی در کشور مطرح است و همه جا صحبت از دانش بنیان‌ها می‌شود. کار به جایی رسید که گفتیم کمیته‌ای تشکیل می‌دهیم که اگر کسی می‌خواهد درباره دانش بنیان صحبت کند به او بگوییم و بداند که درباره چه صحبت کند.
وی تاکید کرد: با این سابقه، پس چرا امروز نمودارها نزولی شده‌اند؟ بنابراین امروز به مرحله‌ای رسیده‌ایم که باید پاسخ دهیم که آیا موفق بوده‌ایم؟ در چه مراحلی ضعف داشته‌ایم و چه رویه‌هایی را باید اصلاح کنیم. اکنون پس از تجربه حدود ۱۲ ساله در اقتصاد دانش بنیان باید به سمت کیفی کاری برویم؛ برای مثال پخش کردن منابع قطعاً اشتباه است و باید ۱۰ یا حداکثر ۲۰ پارک فناوری داشته باشیم.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری با اشاره به مسیر حرکت، افزود: نیازها مشخص هستند و هر روز هم به سرعت رشد می‌کنند؛ نیازها مسیر حرکت را نشان می‌دهند.
ایجاد دولت استارت اپی، نسخه اصلاح شده کارکرد معاونت علمی
دهقانی گفت: به عقیده من، معاونت علمی اگر بخواهد کار صحیح را انجام دهد باید یک دولت استارتاپی ایجاد کند و سپس اگر بتواند ثابت کند که این دولت استارتاپی نتیجه می‌دهد و درست کار می‌کند، در مأموریت خود موفق شده است.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در توضیح این ایده، گفت: معاونت باید فاصله بین حکمرانی و نظام نوآوری در کشور را پر کند، به این معنی که به جای اینکه بازیگران سیستم دانش بنیانی به طور مستقیم با بخش‌های مختلف دولت در ارتباط باشند، معاونت این ارتباط را برقرار کند.
وی ادامه داد: در این حالت برای مثال به جای اینکه یک استارتاپ از وزارت جهاد کشاورزی اجازه ایجاد گلخانه را مطالبه کند، معاونت با وزارت جهاد طرف می‌شود و برنامه ایجاد گلخانه به معاونت سپرده می‌شود و معاونت آن را در اختیار بخش خصوصی قرار می‌دهد.
دهقانی گفت: اخیراً دوستی تعریف می‌کرد که با خودم فکر می‌کردم چرا همیشه کشور در پیچ تاریخی است و چگونه می‌توانیم بالاخره از این پیچ عبور کنیم؟
وی گفت: جواب با هم بودن است؛ وجود هزاران استارتاپ ها و مجموعه‌های متعدد دانش بنیان در کشور شبیه این است که اکنون تعداد زیادی واگن قطار در کشور ایجاد کرده‌ایم که هر کدام برای خود موتور محرک دارند؛ اما باید به جای هزاران واگن برای مثال ۱۰۰ لوکوموتیو داشته باشیم که هر کدام ۱۰ واگن را به دنبال خود به حرکت در می‌آورد. در این صورت حمایت‌ها هم از ۱۰۰ سرگروه انجام می‌شود.
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری ادامه داد: امسال انتظار داشتیم که یلدای استارتاپی برگزار شود که می‌توانستیم حرف‌های زیادی را در آن رد و بدل کنیم اما برگزار نشد؛ برای برگزاری آن بسیار هم پیگیری کردم که گفتند حال مردم خراب است.
