در سال‌های اخیر حساسیت افکار عمومی روی مسائل محیط زیستی و حیات وحش افزایش قابل توجهی داشته. با گسترش شبکه‌های اجتماعی ویدئوهای حیوان آزاری به سرعت وایرال می‌شود و شهروندان نارضایتی خود را نسبت به این رویدادها بلافاصله ابراز می‌کنند. اتفاقاتی مثل سگ آزاری در بوشهر که چندی پیش رخ داد. یا اتفاق مشابهی که در ایلام شاهد بودیم. یا کمی عقب تر ماجرای مشهور توله خرس‌ها در سمیرم، موضوعاتی هستند که با واکنش منفی کاربران مواجه شد. حتی ماجرایی مثل نجات یک قلاده خرس با توله هایش از یک استخر کشاورزی که توسط محیط‌بانان کرمانشاه انجام شد هم با اشتیاق در شبکه‌های اجتماعی دنبال می‌شود. در این فضا یکی از مطالباتی که به طور جدی شکل گرفته، برخورد با شکارچیان غیرمجاز است. یا افرادی که از حیوانات برای تجارت پوست و تاکسی‌درمی و… استفاده می‌کنند. منطقی ترین راه حل برای برخورد با این پدیده از بین بردن بازار خرید و فروش این حیوانات است. یعنی وقتی بستری برای عرضه و تقاضای شکار غیرمجاز وجود نداشته باشد، از میزان تخلفات هم کاسته خواهد شد. یکی از محل هایی که افرادی خاطی برای خرید و فروش حیوانات استفاده می‌کردند، پلتفرم‌های اینترنتی است. سایت دیوار اما با قرار دادن فیلترهای متعدد و ترفندهای هوشمندانه ای توانسته با این تخلفات مقابله کند. از بررسی آگهی‌های درج شده روی این پلتفرم با محوریت خرید و فروش حیوانات نکات جالبی دستگیرمان می‌شود. مثلا این که بازار خرید و فروش چه حیواناتی داغ است؟ در کدام استان‌ها شکارچیان غیر مجاز با شدت بیشتری مشغول هستند و چه تخلفاتی در زمینه نقض حقوق حیوانات صورت می‌گیرد که خیلی از ما حتی از آن‌ها بی خبریم؟
۱. پرندگان، محبوب بازار حیوانات
تقریبا نصف آگهی‌های منتشر شده در دسته حیوانات سایت دیوار مربوط به پرندگان است. این یعنی خرید و فروش پرندگان زینتی بازار داغی در کشور دارد. در دو ماه شهریور و مهر امسال حدود یک میلیون و ۲۰۸ هزار آگهی در دسته حیوانات منتشر شده و از این تعداد ۶۱۰ هزار آگهی مربوط به پرندگان و ۳۲۶ هزار آگهی مربوط به حیوانات مزرعه بوده. سگ و ماهی آکواریومی هم به ترتیب با ۹ و ۶ درصد در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. مابقی آگهی‌ها هم به لوازم جانبی، موش و خرگوش، گربه و خزنده اختصاص داشته است.
۲. فهرست «محتوای بد» و هوش مصنوعی
سایت دیوار از اردیبهشت ماه امسال با کمک جمعی از فعالان محیط زیست فهرستی ساخته از ۲۵۰ نژاد حیوانات مختلف و آن‌ها را به عنوان گونه‌های ممنوعه وارد فهرست «محتوای بد» آگهی‌ها کرده است. بنابراین این بخش از آگهی‌ها به طور خودکار از دیوار حذف می‌شوند. حالا علاوه بر این فهرست ممنوعه، شکل‌های دیگری از آگهی که ناقض حقوق حیوانات است هم حذف می‌شود. مثل آگهی پرندگان شکاری یا گوشت حیوانات ممنوعه مثل خوک، گراز، کبک، بلبل، گنجشک، ملخ و جیرجیرک. از طرفی یک دسته آگهی هم مربوط می‌شود به جنگ حیوانات برای سرگرمی و شرط بندی که با این آن‌ها هم برخورد می‌شود. آگهی حیوانات تاکسی‌درمی شده و لوازم خشونت علیه حیوانات مثل تله (به جز تله موش) هم همگی حذف شدنی هستند.
۳. حیوانات وحشی و نزاع حیوانات بیش‌ترین سهم را دارند!
آیا این تخلفات متفرقه که اسم بردیم سهم مهمی در آگهی‌های ممنوعه داشتند یا مقدار آن‌ها ناچیز بوده است؟ در این دو ماه مهر و شهریور امسال که مثال زدیم، حدود ۶۷۵۰ آگهی ممنوعه ارسال شده که از این تعداد ۳۱۵۰ مورد مربوط به حیوانات وحشی و نزاع حیوانات می‌شود. ۱۵۰۰ آگهی مربوط به یاکریم و ۹۵۰ مورد هم سهم قمری بوده است. بنابراین تعداد این آگهی‌ها را خیلی هم نباید دست کم بگیریم.
۴. سیستان و بلوچستان، مهم‌ترین مقصد صیادان متخلف
یکی از نکات جالب این است که در بعضی شهرها و مناطق کشور به شکل معناداری تعداد آگهی‌های ممنوعه حیات وحش بیشتر است. یعنی احتمالا شانس شکار غیرمجاز در این مناطق بالاتر است یا به علل دیگری تمرکز شکارچیان غیرمجاز در این مناطق بیشتر بوده. آمارها نشان می‌دهد تعداد آگهی‌های ممنوعه حیات وحش از ۹ شهر زابل، زاهدان، تبریز، شهرکرد، ایرانشهر، تربت جام، بندرعباس، اراک و مرند دوبرابر سهم سایر شهرها است. این نکته شاید برای یگان حفاظت از محیط زیست و نهادهای قضایی و انتظامی که قصد برخورد با تخلفات را دارند هم جالب باشد. از پنج شهر اول، سه شهرِ زابل و زاهدان و ایرانشهر در استان سیستان و بلوچستان واقع شده اند و ۸۷ درصد آگهی‌های ممنوعه از این سه شهر مربوط به پرنده یاکریم بوده است. در حالی که آگهی‌های این پرنده در همین بازه زمانی در کل کشور فقط ۲۲ درصد از کل آگهی‌های ممنوعه را شامل می‌شود.
۵. شکار گونه‌های ممنوعه به مثابه شغل اصلی
آیا شکارچیان غیرمجاز و افرادی که در زمینه خرید و فروش حیوانات وحشی فعالیت می‌کنند گروه خاص و ثابتی هستند؟ پاسخ این سوال مثبت است. چون آمار نشان می‌دهد ۵۰ درصد افرادی که آگهی ممنوعه حیات وحش ثبت کردند صرفا در همین دسته فعالیت می‌کنند. یعنی یک عده به طور تخصصی مشغول نقض حقوق حیوانات و تخریب محیط زیست هستند و شاید شکار غیرمجاز کسب و کار آن‌ها است.
دانلود فایل گزارش دیوار درباره گونه‌های ممنوعه حیات وحش
