از دست دادن عزیزان یکی از بزرگترین شوک‌هایی است که افراد در زندگی تجربه می‌کنند. این موضوع در دوران کرونا چندین برابر گذشته افزایش پیدا کرده و البته زخمی عمیق‌تر و دردی شدید‌تر را برای جامعه ایجاد کرده است. مواجه شدن با مرگ نزدیک‌تر از همیشه، در دو سال اوج کرونا جامعه را دچار استرس، وسواس و بسیاری از مشکلات روانشناسی کرده است.
با وجود همه این مشکلات دسترسی به مشاوران و روانشناسان حضوری هم بیشتر از همیشه سخت شده است. در این روزها آنچه جامعه به آن باور کرد و پذیرفت، چیزی نیست مگر مشاوره آنلاین پزشکی. اما آمار پلتفرم‌های تله هلث چه می‌گوید؟ آیا افراد واقعا برای تجربه حال بهتر از مشاوره آنلاین استفاده کردند؟ آیا بعد از استفاده از این روش مشاوره شرایط تغییر کرده و حال بهتری را تجربه کردند؟
در خانه ماندن و نیاز به مشاوره
«علی پیرهادی» رئیس دپارتمان پزشکی دکترساینا در پاسخ به این پرسش که آیا در دوران کرونا میزان استفاده از مشاوره روانشناسی در دکترساینا با تغییری همراه بوده، گفت: «طی بررسی‌های انجام شده و با توجه به اینکه کودکان در منزل به صورت آنلاین تحصیل خود را ادامه میدهندبه صورت کاملا محسوس مشاوره تربیت فرزند و روانپزشکی کودک و نوجوان افزایش پیدا کرده است.»
او در ادامه توضیحات خود با اشاره به تاثیر دورکاری بر نیاز به مشاوره گفت: «دورکاری هم باعث شده تا عموم مردم، نیاز به دریافت خدمات مشاوره روانشناسی را بیشتر احساس کنند. در بازخوردهایی که مشاوران روانشناسی در طول دو سال اخیر داشتند به این دو مورد بیشتر اشاره شده است.»
مشاوره آنلاین و درگیری جامعه با مرگ
اما یکی از مشکلات اساسی در دوران کرونا درگیری با مقوله مرگ‌ومیر به طور گسترده‌تر در جامعه بوده . از همین رو همچنان این سوال اساسی مطرح است که آیا آمار دقیقی از میزان استفاده خانواده‌های داغ دیده از مشاوره آنلاین وجود دارد؟ یا میزان مراجعه به روانشناسان دکترساینا در مقایسه با تخصص‌های دیگر چقدر تغییر کرده است؟
پیرهادی در توضیح این موضوع با اشاره به اینکه میزان مراجعه به دکترساینا از ابتدای همه گیری کرونا وارد یک رشد ۱۲ برابری شده، تصریح کرد: «به دلیل این رشد ۱۲ برابری که در کل مشاوره ها ما شاهد آن بودیم برای گروه روانشناسی هم طبیعتا همین میزان رشد را تجربه کردیم.»
او با تاکید بر اینکه یکی از کیلینک های مجازی که در گروه روانشناسی تعریف شده، کلینیک (اختلال استرس پس از سانحه است) که تمرکز روانشناسان به مراجعینی است که به هر دلیل از سانحه استرسی به همراه دارند. مشاوران در این کیلنیک، مراجعان را با روش‌های درمانی خود و تمرین‌هایی که ارائه می دهند به سمت بهبودی هدایت می کنند.»
به هر روی با وجود چنین دپارتمان‌های تخصصی باید دید آیا مشاوره روانشناسی آنلاین به نیازهای کاربر پاسخ می‌دهد و چند درصد از مشکلات در این روش قابلیت مدیریت را دارد؟
پیرهادی در پاسخ به این پرسش با اشاره به اینکه در مشاوره‌های آنلاین در زمینه روانشناسی به دلیل تنوع پلن تلفنی و ویدئویی و علاوه بر آن حل کردن مشکلات مربوط به زمان و مکان دسترسی به پزشک، گفت: «در روش حضوری مشکلات بسیاری روند مشاوره را با تاخیر همراه می‌کند، مانند اینکه زمان حضور در کلینیک‌های روانشناسی را ندارند و گاهی مارجعان امکان طرح و بیان برخی موضوعات را به صورت حضوری ندارند.»
۲۰ درصد از مراجعه به مشاوره آنلاین افراد داغ‌دیده‌اند
«زهرا مقیم پور بیژنی» روانپزشک نیز با نگاهی تخصصی به مشکلات حاصل از کرونا و اثرات آن بر جامعه در پاسخ به این پرسش که میزان مراجعه کاربران به بخش مشاوره‌های روانشناسی بعد از کرونا با چه تغییراتی همراه بوده، گفت: «در دوسال اخیر پاندمی کرونا پیامدهای روحی و روانی بسیاری را به همراه خود داشته و این موضوع قطعا بر میزان مراجعات به مشاوره آنلاین هم تاثیر داشته است.»
بیژنی با اشاره به عوامل مختلف آسیب‌های حاصل از کرونا گفت: «از دست دادن عزیزان، آمار بالای بیکاری، استرس‌های ناشی از بیماری همه دست به دست هم دادند و مشکلات خانواده‌ها را افزایش داده است. حالا در این بین ۲۰ درصد از مراجعین افراد داغ‌دیده بر اثر کرونا هستند. که علاوه بر حجم سنگین ناراحتی از دست دادن عزیز، داغ دیدن از این بیماری مشکلات شدیدتری را برای آنها ایجاد کرده است.»
این روانپزشک با اشاره به شرایط حاصل از محدودیت‌‌های حاصل از کرونا به پیشرفت تکنولوژی هم اشاره کرد و گفت: «این دو موضوع به طور همزمان منجر به این شده تا افراد امکان استفاده از مشاوره آنلاین را در شرایط سخت امروز درک کنند.»
او با تاکید بر صرفه جویی در زمان و هزینه از طریق مشاوره آنلاین به برشمردن دیگر فواید مشاوره آنلاین برای مراجعه کنندگان اشاره کرد و گفت: «علاوه بر صرفه جویی در زمان و هزینه نکته قابل توجه در جریان مشاوره‌های آنلاین امکان استفاده برای افرادی است که می‌خواهند هویتشان ناشناس باشد، مشکلات حرکتی و معلولیت دارند و به هر دلیلی امکان مشاوره حضوری را ندارند.»
او با تاکید برکمک قابل توجهی که این مشاوره به افراد خارج از کشور می‌کند، گفت: «گاهی ممکن است افراد ترجیح دهند با یک هم‌زبان مشاوره داشته باشند و این امکان از طریق مشاوره آنلاین به راحتی فراهم می‌شود.»
به گفته بیژنی تحقیقات گسترده‌ای درباره مشاوره‌های آنلاین انجام شده که خلاصه این تحقیقات نشان دهنده آن است که اگر مراجعه انتخاب خوبی داشته باشد تاثیرات آن قابل مقایسه با مشاوره به صورت حضوری است.
مشاوره آنلاین برای بیشتر مشکلات پاسخگو است
این روانپزشک در پاسخ به این پرسش که مشاوره روانشناسی آنلاین چقدر به میزان سلامت روان جامعه کمک می‌کند، با تاکید بر اینکه تا حدود زیادی پاسخگوی نیاز کاربران است، گفت: «مشاوره آنلاین فقط برای چند دسته از افراد کاربردی ندارد که از آن دسته می‌توان افرادی اشاره کرد که افکار شدید خودکشی، دگر کشی و خودزنی دارند، همچنین افرادی که اختلال شدید روان دارند و نیازمند مصرف دارو و بستری هستند.»
به گفته او فردی که ارتباطش با دنیای واقعی از بین رفته و دچار اسکیزوفرنی است باید حتما از مشاوره حضوری و درمان‌های مرتبط استفاده کند.
یکی از نگرانی‌ها در جریان مشاوره آنلاین پزشکی این است که ارتباط بین درمانگر و بیمار چطور مدیریت خواهد شد. به هر روی برقراری ارتباط بین درمانگر و بیمار در پروسه مشاوره روانشناسی تا حد قابل توجهی بر اساس زبان بدن بیمار هم تغییر می‌کند، بیژنی درباره چگونگی مدیریت این ارتباط گفت: «دیدن حالت چهره، سیگنال‌های صوتی و رفتار می‌تواند یک تصویر واضح از حالات و رفتار مراجعه کننده به درمانگر دهد.»
او با اشاره به اینکه این امکانات در مشاوره صوتی و متنی نادیده گرفته می‌شود، گفت: «این موضوع در مشاوره‌های تصویری تا حدود زیادی حل شده و درمانگر با دیدم بیمار به این نشانه‌ها هم دسترسی دارد.»
