پاندمی ناشی از بیماری کرونا منجر به رشد شتابان سرویس‌های آنلاین و به ویژه تجارت الکترونیک در اقصی نقاط دنیا شد. یکی از زیرمجموعه‌های مهم در مبحث تجارت الکترونیک، ایکامرس یا خرده‌فروشی آنلاین است که حجم گسترده‌ای از گردش مالی این بخش را به خود اختصاص داده و بازیگران آن در کشورهای مختلف برای گرفتن سهم بازار بیشتر در این عرصه با هم رقابت می‌کنند.
برای آن که درک بهتری از وضعیت خرده‌فروشی آنلاین در ایران به دست بیاوریم، بد نیست نگاهی به کشورهای منطقه و همسایه ایران بیندازیم. برای مثال کشور ترکیه توانسته موفقیت‌های چشمگیری را در عرصه ایکامرس و استارتاپی از آن خود کند.
چند روز پیش سایت فرارو براساس تحلیل گزارش جدید «استارتاپ بلینک» که وضعیت اکوسیستم استارتاپی کشورها را بررسی و مقایسه می‌کند، نوشت استارتاپ «Getir» در ترکیه که حالا در بریتانیا، هلند و فرانسه هم فعال شده، یکی از استارتاپ‌های بزرگ و موفق ترکیه است که تخمین زده می‌شود حدود ۷.۵ میلیارد دلار ارزش داشته باشد. به نوشته این سایت استارتاپ «Trendyol» حتی ارزش بازار به مراتب بالاتری هم دارد و با ۱۶.۵ میلیارد دلار، اکنون یکی از با ارزش‌ترین شرکت‌ها در ترکیه است. این شرکت، در واقع بزرگترین فروشگاه اینترنتی در ترکیه است که ۵ سال دیرتر از نمونه ایرانی‌اش (دیجی‌کالا) راه اندازی شده، اما حالا چندین برابرِ رقیب ایرانی خود ارزش دارد.
از سویی استارتاپ‌های ایکامرس و تاکسی آنلاین در کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز به سرعت در حال پیشرفت هستند و با جذب سرمایه از صندوق‌های سرمایه‌گذاری محلی و بین‌المللی در حال افزایش دایره قلمروی خود در کشورهای منطقه خاورمیانه هستند.
براساس گزارشی که اخیر شرکت سرآوا منتشر کرده حجم بازار خرده‌فروشی آنلاین در ایران ۲.۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود. این در حالیست که همین رقم برای بازار ترکیه چهار برابر ایران و ۱۱ میلیارد دلار است. بر مبنای گزارش سال ۱۳۹۹ دیجی‌کالا تنها رقم ۳.۲ درصد از بازار خرده‌فروشی ایران آنلاین است و در دل همین سهم کوچک، دیجی‌کالا و در حدود ۵۰ هزار فروشگاه آنلاین و نیز ده‌ها هزار فروشگاه تلگرامی و اینستاگرامی هم مشغول فعالیت هستند. گزارش سرآوا نشان می‌دهد نسبت بازار آنلاین به کل خرده‌فروشی در کشور همسایه ایران یعنی ترکیه ۸.۸ درصد است که نشان می‌دهد این بازار تا چه اندازه جای رشد و فرصت وجود دارد. براساس گزارش دیجی‌کالا نسبت خرده‌فروشی آنلاین در چین در حدود ۴۵ درصد است که تقریبا نیمی از بازار آن کشور را در بر می‌گیرد.
برخی گزارش‌های جهانی با اندازه‌گیری‌های خود معتقدند اندازه بازار ایکامرس تا ۴ سال آینده در منطقه خاورمیانه چند برابر می‌شود و به چند ده میلیارد دلار می‌رسد. حال با توجه به وجود رقبای منطقه‌ای و سرمایه‌گذاران قدرتمند آنها، باید دید سهم ایران در این میان چه میزان خواهد بود. آیا استارتاپ‌های بزرگ ایرانی قادر خواهند بود به اندازه رقبای خود در ترکیه نزدیک شوند یا کماکان مسائلی چون ورود به بازار سرمایه، ارزش‌گذاری و جذب سرمایه توان استارتاپ‌ها را برای رقابت‌های منطقه‌ای تضعیف خواهد کرد؟
